Massage cho bé bị nghẹt mũi: 5 động tác giúp bé thở dễ, ngủ ngon

Nghẹt mũi khiến bé bú kém, ngủ chập chờn và quấy khóc. Massage đúng cách giúp làm ấm, kích thích lưu thông vùng mũi xoang, hỗ trợ tống dịch nhầy để bé thở dễ hơn. Bài viết này hướng dẫn cách massage cho trẻ bị nghẹt mũi theo từng bước, có lưu ý riêng cho trẻ sơ sinh, kèm checklist thực hành nhanh.

I – Những lợi ích chính của massage trị nghẹt mũi

Nghẹt mũi (hay còn gọi là tắc mũi) là tình trạng luồng không khí đi qua mũi bị cản trở, khiến việc hít thở trở nên khó khăn. Khi massage cho trẻ bé bị nghẹt mũi sẽ giúp:

– Làm ấm niêm mạc, giảm sưng nề nhẹ: Ma sát chậm, đều tạo nhiệt ấm sinh lý, làm giãn mạch nông, lỗ mũi mở thoáng, cảm giác nghẹt giảm rõ.

– Tăng vi tuần hoàn vùng mũi – má – trán: Lưu lượng máu tại chỗ cải thiện giúp dịch bớt đặc, mô mềm bớt căng tức, hỗ trợ hồi phục niêm mạc.

– Giảm kích ứng, bớt hắt hơi, chảy mũi liên tục: Khi kết hợp nước muối sinh lý 0,9% và lớp dầu nền dịu nhẹ, bề mặt mũi ít khô rát, giảm vòng xoắn kích ứng.

– Bé thư giãn, ngủ sâu hơn: Nhịp chạm nhẹ nhàng kích hoạt phó giao cảm, bé an thần nhẹ, dễ vào giấc – ngủ liền mạch, ít thức dậy vì nghẹt.

Với trẻ sơ sinh, chỉ cần nghẹt mũi nhẹ cũng khiến bé khó chịu

– Bú/ti hiệu quả hơn: Thở mũi thông giúp bé không phải há miệng thở, nhịp bú đều, ít nuốt khí → giảm ọc/sặc.

– Tự nhiên, không dùng thuốc: An toàn, tối giản: chỉ cần tay sạch, môi trường ấm, dầu nền dịu, phù hợp chăm sóc hằng ngày.

– Hỗ trợ các biện pháp khác: Massage không thay thế vệ sinh mũi nhưng tăng hiệu quả khi đi kèm nhỏ NaCl 0,9%, máy tạo ẩm (45 – 60%), uống/ti đủ.

II –  5 Động tác massage cho bé hết nghẹt mũi

5 động tác dưới đây tập trung làm ấm – dẫn lưu – thư giãn vùng mũi, giúp bé thở dễ hơn chỉ sau 5–10 phút thực hiện.

Động tác 1: Xoa má và mũi làm ấm

Mục đích: làm ấm – tăng vi tuần hoàn vùng mũi–má, chuẩn bị mô mềm trước khi dẫn lưu.

Tư thế bé:

– Nằm ngửa trên mặt phẳng êm, đầu hơi cao 5–10° (trẻ lớn có thể ngồi tựa).

– Nhìn vào mắt – nói chuyện nhẹ để bé yên.

Cách massage:

– Dùng ngón trỏ và giữa của cả hai tay.

– Đặt sát cánh mũi, xoa tròn nhỏ ra hai bên má theo hướng ngoài–lên–vào (vòng tròn đồng hồ).

– Mỗi vòng di chuyển 1–2 cm, phủ khu vực cánh mũi → rãnh mũi–má → gò má.

Động tác 2: Vuốt dọc sống mũi

Mục đích: tạo “dòng chảy” dẫn dịch từ vùng trên mũi xuống chóp mũi, hỗ trợ thông khí.

Tư thế bé: như động tác 1.

Cách massage:

– Dùng 2 ngón cái (hoặc trỏ nếu tay nhỏ) đặt ở giữa hai đầu lông mày (ấn đường).

– Vuốt thẳng dọc sống mũi đến chóp mũi, kết thúc bằng một chấm nhẹ ở chóp rồi nhấc tay.

– Hai tay có thể luân phiên để nhịp liên tục.

Động tác 3: Ấn nhẹ hai cánh mũi (ấn–thả)

Mục đích: tạo nhịp “mở – thông” tại cửa mũi, giảm căng tức cánh mũi, hỗ trợ tống dịch ra trước.

Tư thế: như động tác 1, 2 có thể nghiêng đầu bé 5–10° sang trái rồi sang phải mỗi lần 2 – 3 nhịp (giúp dịch dịch chuyển).

Cách massage:

– Dùng đầu ngón trỏ đặt vào hai điểm ngay rìa cánh mũi (rãnh mũi–má).

– Ấn rất nhẹ (như chạm chuông), giữ 2–3 giây, rồi thả ra.

– Di chuyển điểm ấn nhích xuống thấp 2–3 mm và lặp lại.

Động tác 4: Xoa vùng trán và thái dương

Mục đích: thư giãn cơ mặt – đầu, giảm căng vùng xoang trước, giúp bé bớt khó chịu vì nghẹt.

Tư thế: bé nằm ngửa/ ngồi tựa, cha mẹ ngồi đối diện.

Cách massage:

– Ấn đường – trán: dùng ngón trỏ xoay tròn nhỏ tại giữa hai chân mày 6–8 vòng, rồi tỏa ra vùng trán mỗi bên 8–10 vòng.

– Thái dương: đặt ngón trỏ hoặc giữa lên mỗi thái dương, xoay tròn 6–8 vòng.

Động tác 5: Massage vùng ngực và lưng

Mục đích: hỗ trợ hô hấp tổng thể; kích thích nhịp thở sâu, giúp đường thở trước thông thoáng.

Tư thế:

– Ngực: bé nằm ngửa.

– Lưng: bế sấp trên cẳng tay cha mẹ hoặc cho bé nằm sấp ngắn (tummy time) nếu đã đủ tuổi.

Cách massage:

– Ngực: đặt 2–3 đầu ngón tay giữa ngực, xoa tròn theo chiều kim đồng hồ 6–8 vòng; sau đó vuốt chéo từ giữa ức ra vai trái–phải, mỗi bên 4–6 lượt.

– Lưng: dùng lòng bàn tay vuốt dọc từ gáy xuống mông 6–8 lượt; kết thúc bằng vỗ bầu dục rất nhẹ (cup hand) ở lưng giữa 6 – 8 nhịp.

III – Lưu ý khi massage trị nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh

Massage là phương pháp tự nhiên giúp bé sơ sinh dễ thở, thư giãn và giảm khó chịu khi bị nghẹt mũi. Tuy nhiên, vì làn da và hệ hô hấp của bé còn rất nhạy cảm, mẹ cần đặc biệt lưu ý những điểm sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối đa:

1. Chuẩn bị môi trường và tay thật kỹ

– Giữ phòng ấm khoảng 24–26°C, độ ẩm 45–60%, tránh gió lùa hoặc quạt thổi trực tiếp.

– Rửa tay sạch, cắt ngắn móng, xoa ấm lòng bàn tay trước khi chạm lên da bé.

– Nếu bé còn khụt khịt nhiều, mẹ có thể nhỏ 1–2 giọt nước muối sinh lý 0,9% mỗi bên mũi và chờ 1–2 phút cho dịch mềm ra trước khi massage.

2. Dùng dầu massage khi massage trị ngạt mũi cho trẻ

Ưu tiên loại dầu nền dịu nhẹ như: dầu hướng dương, dầu hạnh nhân ngọt, dầu jojoba, dầu nho, hoặc dầu squalane chiết xuất từ olive – đều lành tính và dễ thấm. Có thể chọn dầu massage chứa chiết xuất rau má (Centella Asiatica Extract) – giúp làm dịu, giảm kích ứng, bảo vệ hàng rào da, đồng thời hỗ trợ kháng viêm nhẹ.

Thử phản ứng trước: bôi 1 giọt nhỏ lên mặt trong đùi hoặc cẳng tay bé, quan sát 24 giờ; nếu không đỏ, rát, nổi mẩn, mới dùng trên mặt. Khi massage, chỉ thoa một lớp rất mỏng để tạo độ trượt nhẹ

Sử dụng dầu massage chứa thành phần thiên nhiên để massage cho bé bị nghẹt mũi vừa giúp làm dịu da, vừa giúp tăng lưu thông khí mũi, hỗ trợ phục hồi niêm mạc hô hấp nhẹ nhàng.

( Xem thêm: Dầu massage Yoosun rau má cho bé )

3. Thao tác cực nhẹ, thời gian ngắn

– Thời lượng 3 – 5 phút/lần, ngày 1–2 lần là đủ; không nên kéo dài hơn 10 phút. Lực chạm chỉ 1–2/10, di chuyển chậm, đều và theo hướng từ trán → sống mũi → chóp mũi → hai bên má.

– Không miết mạnh, không ấn sâu vào xương mũi hoặc cánh mũi. Khi bé khóc, đỏ mặt hoặc quẫy mạnh, dừng lại ngay và đợi bé yên mới tiếp tục.

– Không thực hiện khi bé vừa bú no, nên cách bữa bú ít nhất 20–30 phút để tránh nôn trớ.

4. Sau khi massage

– Dùng khăn bông mềm lau sạch dầu còn lại trên mặt bé. Có thể nhỏ lại vài giọt nước muối sinh lý để làm thông mũi nếu cần.

– Khi ngủ, đặt bé nằm ngửa, đầu thẳng, không kê gối cao hoặc nghiêng đầu để tránh cản trở đường thở.

– Quan sát bé trong 30–60 phút sau khi massage: nếu bé thở đều, ngủ yên và bú tốt, nghĩa là thao tác phù hợp.

5. Khi nào nên tạm hoãn massage và đưa bé đi khám

– Bé sốt ≥ 38,5°C, thở rít, rút lõm ngực, tím môi, bú kém rõ rệt.

– Dịch mũi vàng, xanh hôi kéo dài > 3–5 ngày hoặc bé đau tai, quấy khóc dai dẳng.

– Xuất hiện phát ban, đỏ rát, nổi mẩn sau khi bôi dầu massage.

– Bé ngủ ngáy to, thở ngắt quãng, có dấu hiệu khó thở khi nằm ngửa.

Massage là phương pháp tự nhiên, an toàn giúp bé giảm nghẹt mũi, dễ thở và ngủ sâu hơn. Khi mẹ thực hiện đều đặn mỗi ngày, các động tác massage nhẹ nhàng không chỉ hỗ trợ làm thông đường thở mà còn kích thích tuần hoàn, giúp bé hít thở thoải mái, ăn bú tốt và tăng cường sức đề kháng tự nhiên của cơ thể.

Tham khảo thêm:

• 4 động tác massage cho bé bị táo bón giúp dễ đi tiêu, giảm đầy hơi
• Cách tắm cho trẻ sơ sinh bằng mướp đắng

Tài liệu tham khảo:

1. Massage Therapy for Infants and Toddlers With Acute Respiratory Infections: A Literature Review

https://eprints.poltekkesjogja.ac.id/12548/3/17.%20Massage%20Therapy%20for%20Infants%20and%20Toddlers.pdf

https://sjik.org/index.php/sjik/article/view/352/268

2. Nasal congestion in infants and children: a literature review on efficacy and safety of non-pharmacological treatments

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25336097/

3. Treating nasal congestion in newborns, babies and toddlers

https://www.childrens.com/health-wellness/nasal-congestion-in-babies-and-toddlers

Kem bôi da Yoosun Rau má

• Làm thơm và dưỡng da, giúp da mềm mịn
• Góp phần ngăn ngừa các tác nhân gây mụn, rôm sảy, mẩn ngứa, hăm da
• Làm mát dịu da
• Làm mờ các vết sẹo, vết thâm do mụn

Gel tắm gội thảo dược Yoosun Rau má

Làm sạch nhẹ nhàng. Giúp làm mát, dịu da, góp phần ngăn ngừa mẩn ngứa, giảm mẩn đỏ.

Sữa dưỡng ẩm cho bé Yoosun Rau má

• Dưỡng ẩm, làm mềm da, mát da
• Giúp giảm ngứa do khô da

Dầu massage cho bé Yoosun Rau má

• Làm mềm, mượt da, hỗ trợ cho việc mát - xa cho bé
• Tạo lớp màng giữ ẩm trên da bé, tăng cường hàng rào bảo vệ da
• Giúp làm mát, dịu da, dùng cho các vết hăm tã, vùng cứt trâu của trẻ

CÔNG TY TNHH ĐẠI BẮC
Địa chỉ: Số 11, đường Công Nghiệp 4, Khu Công Nghiệp Sài Đồng B, Phường Long Biên, Tp. Hà Nội
Nhà máy sản xuất: Đường D1, KCN Yên Mỹ II, xã Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên