Dị ứng nước mắt là gì? Biểu hiện, xử lý và cách tránh tái phát

Khi nhắc đến dị ứng, nhiều người nghĩ ngay đến bụi, phấn hoa hay thức ăn. Tuy nhiên, có một hiện tượng rất hiếm gặp là dị ứng nước mắt, tình trạng cơ thể phản ứng bất thường với chính nước mắt hoặc dung dịch nhỏ mắt nhân tạo

I – Dị ứng nước mắt là gì?

Dị ứng nước mắt là tình trạng hiếm gặp, khi cơ thể phản ứng bất thường với chính nước mắt của mình hoặc với dung dịch nước mắt nhân tạo. Ở một số người, hệ miễn dịch nhầm lẫn protein hoặc enzyme trong nước mắt của chính mình là chất “lạ”, dẫn đến phản ứng viêm, ngứa, đỏ, sưng quanh mắt. Đây còn được gọi là dị ứng nước mắt của chính mình.

Trường hợp khác, người bệnh có thể bị kích ứng bởi nước mắt nhân tạo (thuốc nhỏ mắt) do thành phần chất bảo quản, tá dược gây phản ứng.

Nước mắt có nhiệm vụ làm ẩm mắt, rửa trôi bụi bẩn và bảo vệ giác mạc. Thế nhưng, ở một số trường hợp hiếm gặp, nước mắt lại gây dị ứng.

II – Tại sao dị ứng với nước mắt

Nguyên nhân dị ứng với nước mắt khá đặc biệt vì đây là tình trạng hiếm gặp.

1. Phản ứng dị ứng với tác nhân bên ngoài

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Nước mắt có vai trò rửa trôi các hạt bụi bẩn, phấn hoa, bào tử nấm mốc, lông thú cưng hoặc các chất gây dị ứng khác khỏi mắt. Khi những chất này hòa tan vào nước mắt, chúng sẽ chảy xuống và gây ra phản ứng trên vùng da nhạy cảm quanh mắt, dẫn đến mẩn đỏ, ngứa và sưng.

2. Dị ứng với các thành phần trong nước mắt

Trong một số trường hợp, hệ miễn dịch của cơ thể có thể phản ứng với các protein hoặc enzyme tự nhiên (như lysozyme) có trong nước mắt. Khi nước mắt chảy ra, cơ thể coi các thành phần này là “kẻ lạ” và giải phóng histamine, gây ra các triệu chứng dị ứng như phát ban, nổi mề đay ở vùng da tiếp xúc. Đây là một tình trạng khá hiếm gặp.

3. Liên quan đến các bệnh dị ứng nền

Dị ứng nước mắt thường là một phần của các bệnh lý dị ứng toàn thân, bao gồm:

– Viêm da cơ địa (Eczema): Những người mắc bệnh này có làn da rất nhạy cảm và dễ bị kích ứng. Khi nước mắt tiếp xúc với vùng da bị viêm, nó có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ngứa và phát ban.

– Viêm mũi dị ứng: Tình trạng này thường đi kèm với việc mắt bị ngứa và chảy nước mắt nhiều, đặc biệt là khi tiếp xúc với các dị nguyên từ môi trường.

4. Dị ứng với nước mắt nhân tạo

Các loại nước mắt nhân tạo có thể chứa chất bảo quản, hương liệu hoặc phụ gia để tăng hiệu quả bảo quản và cảm giác dễ chịu khi sử dụng. Tuy nhiên, với những người có cơ địa nhạy cảm, các thành phần này dễ gây kích ứng, dẫn đến viêm kết mạc hoặc dị ứng da quanh mắt.

Dùng nước mắt nhân tạo quá thường xuyên hoặc trong thời gian dài có thể làm niêm mạc mắt yếu đi, dễ kích ứng hơn.

5. Dị ứng với nước (Aquagenic Urticaria)

Mặc dù cực kỳ hiếm gặp, hội chứng nổi mề đay do nước là một dạng dị ứng vật lý khiến da phản ứng với bất kỳ loại nước nào, bao gồm cả nước mắt. Người mắc bệnh sẽ bị nổi mẩn đỏ, ngứa và phát ban nhanh chóng sau khi tiếp xúc với nước.

III – Dấu hiệu dị ứng nước mắt

Người bị dị ứng nước mắt có thể gặp những triệu chứng đặc trưng ở cả mắt và vùng da quanh mắt. Các biểu hiện này thường xuất hiện ngay sau khi khóc hoặc sau khi sử dụng nước mắt nhân tạo.

1. Biểu hiện tại mắt

– Ngứa và đỏ mắt: Cảm giác ngứa ngáy khó chịu, đi kèm đỏ mắt là dấu hiệu phổ biến nhất.

– Châm chích, nóng rát: Khi nước mắt chảy ra, mắt có cảm giác rát hoặc xót.

– Sưng mí: Một số người thấy mí trên hoặc mí dưới bị sưng nhẹ.

– Chảy nước mắt liên tục: Phản ứng dị ứng khiến tuyến lệ hoạt động nhiều hơn, càng làm tình trạng nặng thêm.

2. Dấu hiệu trên da quanh mắt

– Mẩn đỏ, bong tróc: Da dưới mắt dễ nổi mẩn, tróc vảy khi tiếp xúc với nước mắt.

– Sưng tấy: Vùng da quanh mắt có thể sưng, kèm cảm giác căng tức.

– Khô và kích ứng: Dị ứng kéo dài làm da mỏng quanh mắt trở nên khô, dễ bị kích ứng.

Người bị  dị ứng nước mắt cảm thấy mí mắt nặng, căng tức, kèm theo đỏ kết mạc và cảm giác ngứa rát khó chịu.

3. Dấu hiệu toàn thân hiếm gặp

Trong trường hợp nặng, người bị dị ứng với nước mắt có thể kèm theo đau đầu, khó chịu, hoặc thậm chí viêm da lan rộng quanh mắt. Tuy nhiên, những tình trạng này khá hiếm.

IV – Cách điều trị dị ứng với nước mắt

Điều trị dị ứng nước mắt cần tập trung vào việc giảm các triệu chứng khó chịu và quản lý tác nhân gây dị ứng:

1. Thăm khám và chẩn đoán

– Khám chuyên khoa mắt: Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng giác mạc, kết mạc và da quanh mắt.

– Test dị ứng: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể làm xét nghiệm để xác định dị nguyên (protein trong nước mắt, chất bảo quản trong thuốc nhỏ mắt…).

– Phân biệt bệnh lý khác: Nhiều bệnh nhân dễ nhầm lẫn dị ứng nước mắt với viêm kết mạc dị ứng, khô mắt hoặc viêm da tiếp xúc quanh mắt.

2. Thuốc điều trị

– Thuốc nhỏ mắt chống dị ứng: Thường chứa kháng histamin (olopatadine, ketotifen) giúp giảm ngứa, đỏ. Một số trường hợp nặng có thể được chỉ định corticoid liều thấp, nhưng cần dùng ngắn hạn và theo dõi chặt chẽ.

– Thuốc uống kháng histamin: Dùng khi bệnh nhân có phản ứng mạnh như sưng mí, mẩn đỏ quanh mắt, ngứa dữ dội.

– Thuốc nhỏ mắt bôi trơn không chứa chất bảo quản: Giúp giảm cảm giác khô rát, đồng thời tránh nguy cơ tái kích ứng từ các thành phần bảo quản thường có trong nước mắt nhân tạo.

– Thuốc mỡ hoặc kem bôi da quanh mắt: Khi da bị kích ứng, có thể dùng kem dịu da chứa chiết xuất rau má hoặc thuốc mỡ bác sĩ kê để làm dịu và phục hồi.

Thành phần rau má giúp làm dịu cảm giác ngứa rát, giảm đỏ da và hỗ trợ phục hồi hàng rào bảo vệ tự nhiên của da quanh mắt

( Xem thêm: Bộ sản phẩm Yoosun Centella )

3. Chăm sóc hỗ trợ tại nhà

– Vệ sinh mắt đúng cách: Sau khi khóc hoặc có nước mắt chảy nhiều, nên rửa mặt sạch bằng nước mát để loại bỏ nước mắt đọng lại.

– Chườm lạnh: Giúp giảm sưng đỏ và cảm giác nóng rát nhanh chóng.

– Không dụi mắt: Tránh làm tăng tổn thương giác mạc và khiến da quanh mắt dễ bị kích ứng hơn.

– Giữ da quanh mắt khỏe mạnh: Dùng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, không chứa hương liệu, để giảm tình trạng khô, bong tróc.

V – Cách phòng tránh tái phát dị ứng với nước mắt

Sau khi đã điều trị, người bệnh cần duy trì thói quen chăm sóc mắt hợp lý để hạn chế tình trạng bị dị ứng nước mắt quay trở lại. Một số biện pháp hữu ích gồm:

1. Giữ vệ sinh mắt và da quanh mắt

Sau khi khóc, bạn nên rửa mặt nhẹ nhàng bằng nước sạch để loại bỏ nước mắt còn bám trên da. Đồng thời, hãy hạn chế dụi mắt để tránh làm tổn thương giác mạc và gây kích ứng thêm. Khi cần lau, hãy dùng khăn mềm, sạch thay vì chạm tay trực tiếp vào mắt.

2. Lựa chọn sản phẩm an toàn

Với những người từng bị dị ứng nước mắt nhân tạo, nên ưu tiên lựa chọn thuốc nhỏ mắt không chứa chất bảo quản và phù hợp cho mắt nhạy cảm. Đồng thời, cần tránh lạm dụng thuốc nhỏ mắt trong thời gian dài nếu không có chỉ định từ bác sĩ. Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế dùng mỹ phẩm quanh mắt chứa hương liệu, cồn hoặc các hóa chất dễ gây kích ứng để giảm nguy cơ tái phát dị ứng.

3. Tăng cường sức khỏe mắt

Để giữ cho mắt luôn khỏe mạnh và hạn chế nguy cơ dị ứng nước mắt, bạn nên duy trì chế độ ăn uống cân bằng, bổ sung thêm các thực phẩm giàu vitamin A, C, E và omega-3. Bên cạnh đó, hãy uống đủ nước mỗi ngày để duy trì độ ẩm cho giác mạc, đồng thời ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý và tránh làm việc quá lâu trước màn hình điện tử.

Một chế độ dinh dưỡng khoa học không chỉ giúp đôi mắt sáng khỏe mà còn hỗ trợ giảm nguy cơ bị dị ứng nước mắt tái phát

4. Theo dõi và tái khám định kỳ

Khi nhận thấy dấu hiệu dị ứng nước mắt tái phát như ngứa, đỏ hoặc sưng mí sau khi khóc hay dùng nước mắt nhân tạo, bạn nên đi khám sớm để được xử trí kịp thời. Đồng thời, việc tái khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa mắt cũng rất quan trọng để theo dõi tình trạng và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.

Dị ứng nước mắt là một hội chứng phức tạp, thường liên quan đến các phản ứng dị ứng của cơ thể. Việc nhận biết đúng các dấu hiệu và tìm ra nguyên nhân là bước đầu tiên để điều trị hiệu quả. Quan trọng nhất, bạn không nên tự ý dùng thuốc mà cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và có phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Tham khảo thêm

• Biểu hiện dị ứng nước mưa trên mặt
• Cách trị dị ứng nước biển

Tài liệu tham khảo:

1. A Review of Emerging Tear Proteomics Research on the Ocular Surface in Ocular Allergy

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8869539/

2. What’s causing your itching, teary eyes?

https://www.health.harvard.edu/healthbeat/whats-causing-your-itching-teary-eyes

Kem bôi da Yoosun Rau má

• Làm thơm và dưỡng da, giúp da mềm mịn
• Góp phần ngăn ngừa các tác nhân gây mụn, rôm sảy, mẩn ngứa, hăm da
• Làm mát dịu da
• Làm mờ các vết sẹo, vết thâm do mụn

Gel tắm gội thảo dược Yoosun Rau má

Làm sạch nhẹ nhàng. Giúp làm mát, dịu da, góp phần ngăn ngừa mẩn ngứa, giảm mẩn đỏ.

Sữa dưỡng ẩm cho bé Yoosun Rau má

• Dưỡng ẩm, làm mềm da, mát da
• Giúp giảm ngứa do khô da

Dầu massage cho bé Yoosun Rau má

• Làm mềm, mượt da, hỗ trợ cho việc mát - xa cho bé
• Tạo lớp màng giữ ẩm trên da bé, tăng cường hàng rào bảo vệ da
• Giúp làm mát, dịu da, dùng cho các vết hăm tã, vùng cứt trâu của trẻ

CÔNG TY TNHH ĐẠI BẮC
Địa chỉ: Số 11, đường Công Nghiệp 4, Khu Công Nghiệp Sài Đồng B, Phường Long Biên, Tp. Hà Nội
Nhà máy sản xuất: Đường D1, KCN Yên Mỹ II, xã Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên