Dị ứng sữa ong chúa: Nhận biết và xử lý nhanh tránh hậu quả

Sữa ong chúa là món quà quý từ thiên nhiên, nổi bật với khả năng tăng cường miễn dịch, chăm sóc da và cải thiện sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp. Một số người có thể gặp tình trạng dị ứng sữa ong chúa, dẫn đến những biểu hiện khó chịu, thậm chí nguy hiểm nếu không xử trí đúng cách.

I – Thông tin về sữa ong chúa 

Sữa ong chúa là một chất dịch sệt, màu trắng đục, do tuyến họng của ong thợ non (khoảng 5-15 ngày tuổi) tiết ra. Đây là nguồn thức ăn đặc biệt và duy nhất dành cho ong chúa trong suốt cuộc đời của nó, cũng như để nuôi ấu trùng ong chúa. Nhờ được nuôi dưỡng bằng loại “sữa” đặc biệt này, ong chúa có tuổi thọ cao hơn ong thợ rất nhiều và có khả năng sinh sản mạnh mẽ.

Để khai thác sữa ong chúa, người nuôi ong thường sử dụng phương pháp cấy ấu trùng vào mũ ong chúa nhân tạo. Ong thợ tưởng nhầm đây là ấu trùng ong chúa nên sẽ tiết sữa để nuôi, và người nuôi sẽ thu hoạch sữa sau vài ngày.

1. Thành phần và lợi ích đối với sức khỏe

Sữa ong chúa có thành phần dinh dưỡng phức tạp và phong phú, bao gồm:

– Protein và Axit Amin: Chứa nhiều loại protein và các axit amin thiết yếu.

– Vitamin: Giàu các vitamin nhóm B như B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9 và các vitamin khác như A, C, D, E.

– Khoáng chất: Gồm các khoáng chất quan trọng như canxi, sắt, kẽm.

– Chất béo: Chứa một loại axit béo đặc trưng là 10-HDA (trans-10-Hydroxy-2-decenoic acid) được cho là có nhiều tác dụng sinh học.

2. Công dụng của sữa ong chúa 

Với các thành phần trên, sữa ong chúa mang lại nhiều lợi ích:

– Tăng cường sức khỏe toàn diện: Sữa ong chúa giúp nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ cải thiện thể lực, giảm mệt mỏi và mang lại giấc ngủ chất lượng hơn.

– Làm đẹp da – chống lão hóa: Sữa ong chúa giúp kích thích sản sinh collagen, làm mờ vết nám, thâm, đốm nâu và cải thiện độ đàn hồi cũng như độ sáng của làn da.

– Cân bằng nội tiết tố nữ: Sữa ong chúa hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt, giảm triệu chứng tiền mãn kinh và tăng cường sinh lý, đặc biệt ở phụ nữ tuổi 30+..

– Hỗ trợ điều trị một số vấn đề sức khỏe: Sữa ong chúa giúp ổn định huyết áp, mỡ máu, hỗ trợ phục hồi cơ thể sau bệnh nặng và cải thiện trí nhớ, đặc biệt ở người lớn tuổi.

Với các thành phần trên, sữa ong chúa mang lại nhiều lợi ích:

– Chăm sóc da và chống lão hóa: Kích thích sản xuất collagen, giúp da săn chắc, giảm nếp nhăn và tàn nhang.

– Tăng cường hệ miễn dịch: Nâng cao sức đề kháng của cơ thể, giúp chống lại bệnh tật.

– Hỗ trợ tim mạch: Giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và điều hòa huyết áp.

HỗCân bằng nội tiết tố: Hỗ trợ điều hòa hormone, đặc biệt là ở phụ nữ.

HỗHỗ trợ tiêu hóa: Cải thiện chức năng đường ruột và giảm các vấn đề về tiêu hóa.

Sữa ong chúa có nhiều lợi ích nhưng không phù hợp với tất cả mọi người.

3. Ai không nên dùng sữa ong chúa?

Mặc dù có nhiều lợi ích, việc sử dụng sữa ong chúa cần hết sức cẩn trọng, đặc biệt là với sữa ong chúa tươi.  Các đối tượng nên tránh hoặc thận trọng khi sử dụng:

– Người bị hen suyễn: Việc dùng sữa ong chúa có thể làm các triệu chứng hen trở nên nặng hơn.

– Trẻ em dưới 2 tuổi tuổi: Sữa ong chúa có thể gây rối loạn nội tiết, dẫn đến dậy thì sớm.

– Người bị huyết áp thấp: Sữa ong chúa có tác dụng làm giảm huyết áp, có thể gây nguy cơ tụt huyết áp.

– Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

– Người mắc các bệnh về tiêu hóa: Như đau bụng đi ngoài, rối loạn tiêu hóa.

II – Dị ứng với sữa ong chúa là gì?

Dị ứng sữa ong chúa là phản ứng bất thường của hệ miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với các thành phần có trong sữa ong chúa – một loại dịch dưỡng đặc biệt do ong thợ tiết ra. Dù sữa ong chúa chứa nhiều dưỡng chất có lợi, một số người có cơ địa nhạy cảm hoặc tiền sử dị ứng (phấn hoa, mật ong, nọc ong…) có thể bị phản ứng khi sử dụng

Dị ứng với sữa ong chúa có thể xảy ra ngay lần đầu sử dụng hoặc sau nhiều lần tích tụ. Nguy cơ cao hơn khi dùng sữa ong chúa tươi do nồng độ hoạt chất đậm đặc và chưa qua xử lý.

III – Nguyên nhân bị dị ứng sữa ong chúa

Nguyên nhân gây dị ứng sữa ong chúa chủ yếu đến từ phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch đối với một số thành phần tự nhiên có trong loại sữa đặc biệt này. Cụ thể:

1. Cơ địa dị ứng hoặc tiền sử dị ứng

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây dị ứng sữa ong chúa là do cơ địa dị ứng – tức hệ miễn dịch vốn nhạy cảm với các chất lạ, dễ phản ứng mạnh khi tiếp xúc với các tác nhân từ bên ngoài.

Những người từng bị dị ứng với phấn hoa, mật ong, nọc ong, nhộng ong, hay có tiền sử dị ứng với thực phẩm hoặc côn trùng thường có nguy cơ cao hơn khi sử dụng sữa ong chúa, bởi cơ thể họ có xu hướng “nhận diện nhầm” các thành phần tự nhiên trong sữa ong chúa là chất có hại.

Đặc biệt, sữa ong chúa tươi – do chưa qua xử lý, chứa nồng độ protein, enzyme và hoạt chất sinh học cao – càng dễ kích hoạt phản ứng dị ứng ở nhóm đối tượng nhạy cảm. Vì vậy, những người thuộc nhóm này cần thận trọng khi sử dụng, và tốt nhất nên thử trước một lượng nhỏ để kiểm tra phản ứng cơ thể trước khi dùng thường xuyên hoặc với liều lượng lớn.

2. Protein hoạt tính sinh học trong sữa ong chúa

Sữa ong chúa chứa nhiều protein đặc thù và hoạt chất sinh học mạnh như MRJPs và 10-HDA, có thể kích hoạt phản ứng dị ứng ở người có cơ địa nhạy cảm. Đây là những thành phần lạ với hệ miễn dịch nên dễ bị nhận diện nhầm là “chất có hại”, từ đó gây ra các triệu chứng từ nhẹ như mẩn ngứa đến nặng như khó thở, sốc phản vệ. Vì vậy, cần thận trọng khi sử dụng, đặc biệt với sữa ong chúa tươi.

3. Dùng sữa ong chúa tươi chưa qua xử lý

Sữa ong chúa tươi là dạng nguyên chất chưa qua xử lý, chứa hàm lượng cao protein lạ, enzyme và tạp chất tự nhiên như phấn hoa, dễ gây dị ứng ở người có cơ địa nhạy cảm. Ngoài ra, nếu bảo quản không đúng cách, sản phẩm còn có nguy cơ nhiễm khuẩn, khiến phản ứng dị ứng nặng hơn. Vì vậy, cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng loại sữa này.

4. Dùng liều cao, không kiểm tra trước

Một số người bị dị ứng sữa ong chúa do dùng liều cao ngay từ lần đầu mà không thử phản ứng trước, khiến cơ thể không kịp thích nghi và dễ khởi phát phản ứng quá mẫn. Đặc biệt với sữa ong chúa tươi, nồng độ hoạt chất cao càng làm tăng nguy cơ kích ứng. Vì vậy, nên thử một lượng nhỏ lên da trước khi sử dụng để đánh giá khả năng dung nạp, nhất là với người có cơ địa nhạy cảm.

Dùng liều cao sữa ong chúa ngay từ lần đầu có thể khiến cơ thể phản ứng mạnh

5. Sản phẩm kém chất lượng hoặc nhiễm tạp

Sử dụng sữa ong chúa kém chất lượng, không rõ nguồn gốc hoặc bị nhiễm tạp chất là một nguyên nhân dễ gây dị ứng. Các sản phẩm này có thể chứa chất bảo quản, dư lượng kháng sinh hoặc vi sinh vật do bảo quản sai cách, làm tăng nguy cơ kích ứng và ngộ độc. Vì vậy, cần chọn sản phẩm từ thương hiệu uy tín, có kiểm định rõ ràng để đảm bảo an toàn khi sử dụng.

IV – Dấu hiệu dị ứng sữa ong chúa thường gặp

Các biểu hiện dị ứng sữa ong chúa thường xuất hiện nhanh chóng sau khi sử dụng, có thể từ vài phút đến vài giờ, tùy vào cơ địa từng người và liều lượng sử dụng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu dị ứng sữa ong chúa đóng vai trò rất quan trọng để kịp thời xử lý và tránh biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những nhóm triệu chứng phổ biến:

1. Biểu hiện ngoài da

Đây là nhóm triệu chứng dễ nhận biết nhất và thường xuất hiện sớm nhất. Người bị dị ứng có thể gặp:

– Nổi mẩn đỏ, sẩn phù, mề đay khắp người hoặc khu trú tại vùng tiếp xúc (nếu dùng ngoài da).

– Ngứa rát, cảm giác châm chích trên bề mặt da.

– Sưng nhẹ quanh mắt, môi hoặc bàn tay.

Biểu hiện ngoài da thường khiến người bệnh chủ quan, nhưng nếu lan rộng hoặc ngứa dữ dội kéo dài, cần theo dõi kỹ vì có thể là dấu hiệu của phản ứng dị ứng toàn thân.

2. Biểu hiện hô hấp

Khi dị nguyên ảnh hưởng đến đường hô hấp, người bị dị ứng có thể gặp các triệu chứng như:

– Nghẹt mũi, hắt hơi liên tục.

– Ho khan, ngứa họng.

– Khó thở, cảm giác tức ngực, thở khò khè.

Đây là những biểu hiện cần đặc biệt lưu ý, nhất là ở người có tiền sử hen suyễn, vì dễ chuyển biến nặng và dẫn đến co thắt đường thở – tình huống nguy hiểm cần can thiệp y tế.

3. Biểu hiện tiêu hóa

Một số người có thể gặp rối loạn tiêu hóa sau khi dùng sữa ong chúa đường uống:

– Buồn nôn, nôn mửa.

– Đau bụng âm ỉ hoặc quặn từng cơn.

– Tiêu chảy, đầy hơi.

Theo dõi sát sao khi có hiện tượng tiêu chảy và đầy hơi 

Mức độ sẽ dao động từ nhẹ đến trung bình, nhưng nếu kèm theo các dấu hiệu toàn thân khác, cần nghĩ đến dị ứng hệ thống.

4. Trường hợp nặng: sốc phản vệ

Sốc phản vệ là phản ứng dị ứng cấp tính, nguy hiểm đến tính mạng, có thể xảy ra trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc với sữa ong chúa. Các biểu hiện điển hình gồm:

– Tụt huyết áp đột ngột, chóng mặt, choáng váng.

– Khó thở nặng, cảm giác nghẹn họng, thở gấp.

– Da tím tái, mạch nhanh, có thể ngất lịm.

– Nếu không xử trí kịp thời, có thể dẫn đến ngưng tim, ngưng thở.

Trường hợp này cần gọi cấp cứu ngay lập tức, không tự điều trị tại nhà.

V – Bị dị ứng sữa ong chúa phải làm sao?

Dị ứng sữa ong chúa có thể xảy ra bất ngờ và biểu hiện với nhiều mức độ, từ ngứa nhẹ ngoài da đến khó thở, sốc phản vệ. Xử lý đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng kịp thời, tránh biến chứng nghiêm trọng.

1. Ngưng sử dụng ngay lập tức

Ngay khi xuất hiện dấu hiệu bất thường, bạn cần ngừng ngay tất cả các sản phẩm chứa sữa ong chúa, bao gồm cả dạng uống và mỹ phẩm. Không nên tiếp tục sử dụng dù triệu chứng còn nhẹ, vì phản ứng dị ứng có thể trở nên nặng hơn sau mỗi lần tiếp xúc tiếp theo.

2. Rửa sạch vùng da tiếp xúc (nếu dùng ngoài da)

Nếu bạn bôi sữa ong chúa lên mặt hoặc da:

– Rửa sạch bằng nước mát hoặc nước muối sinh lý.

– Lau nhẹ bằng khăn mềm, tránh chà xát hoặc gãi.

– Để da “nghỉ” ít nhất vài giờ, tránh dùng thêm mỹ phẩm khác.

3. Bôi kem làm dịu da chứa chiết xuất rau má

Trong trường hợp ngứa nhẹ, mẩn đỏ ngoài da, bạn có thể dùng kem làm dịu da có thành phần rau má (Centella Asiatica). Đây là hoạt chất có tính mát, kháng viêm nhẹ và giúp làm dịu vùng da bị kích ứng, giảm cảm giác ngứa rát, hỗ trợ phục hồi da nhanh hơn. Lưu ý chọn sản phẩm dịu nhẹ, phù hợp với da nhạy cảm và không chứa corticoid.

Kem bôi chứa chiết xuất rau má sẽ hiệu quả trong các trường hợp da bị mẩn đỏ, ngứa hoặc kích ứng nhẹ.

4. Uống thuốc chống dị ứng nếu cần

Nếu cơ thể xuất hiện mề đay, ngứa lan rộng hoặc khó chịu kéo dài, bạn có thể uống các thuốc kháng histamin thông dụng như loratadin, cetirizin… nhưng chỉ nên sử dụng nếu đã từng dùng trước đó và không có phản ứng phụ.

5. Theo dõi triệu chứng trong vài giờ đầu

– Nếu triệu chứng nhẹ và ổn định: tiếp tục nghỉ ngơi, uống nhiều nước và theo dõi.

– Nếu có dấu hiệu lan rộng, sốt, khó thở, buồn nôn…: không nên chần chừ, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất.

6. Gọi cấp cứu nếu có dấu hiệu sốc phản vệ

Sốc phản vệ là tình trạng cấp cứu y tế nghiêm trọng với các biểu hiện như:

– Tụt huyết áp, choáng váng, ngất.

– Khó thở, sưng cổ họng, tím tái môi.

– Mạch nhanh, da lạnh, chân tay bủn rủn.

Đây là tình huống nguy hiểm, cần xử lý ngay tại bệnh viện

VI – Cách phòng tránh dị ứng khi dùng sữa ong chúa lần đầu

Khi sử dụng sữa ong chúa lần đầu tiên, việc phòng tránh dị ứng là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

1. Test thử phản ứng trên da trước khi sử dụng

Trước khi uống hoặc bôi sữa ong chúa, bạn nên:

– Lấy một lượng nhỏ sữa ong chúa bôi lên vùng da mỏng như mặt trong cổ tay hoặc sau tai.

– Để nguyên khoảng 30 phút đến 24 giờ, quan sát xem có biểu hiện như ngứa, đỏ, nổi mẩn, rát da không.

– Nếu không có phản ứng bất thường, bạn mới nên tiếp tục dùng.

Cách này đặc biệt cần thiết với sữa ong chúa tươi, vốn có hoạt tính sinh học mạnh hơn dạng viên.

2. Dùng liều nhỏ trong những lần đầu

Nếu lần đầu uống sữa ong chúa, bạn nên bắt đầu với liều thấp hơn mức khuyến nghị, chẳng hạn:

– Chỉ dùng ¼ đến ½ liều thông thường (tùy vào hướng dẫn nhà sản xuất).

– Theo dõi cơ thể trong 24 – 48 giờ sau đó.

Việc “làm quen” từ từ giúp cơ thể thích nghi tốt hơn và phát hiện kịp thời nếu có phản ứng bất thường.

Bắt đầu với lượng nhỏ sữa ong chúa để cơ thể có thời gian thích nghi và dễ dàng phát hiện sớm nếu có dấu hiệu dị ứng.

3. Không nên dùng khi bụng đói hoặc lúc sức khỏe yếu

Khi hệ miễn dịch đang yếu (mới ốm dậy, đang mệt, mất ngủ…), cơ thể dễ phản ứng nhạy hơn với các hoạt chất lạ. Ngoài ra, dùng sữa ong chúa khi đói cũng có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, tăng cảm giác khó chịu hoặc buồn nôn.

Vì vậy, nên dùng sau ăn 30 phút – 1 giờ, và khi cơ thể ở trạng thái ổn định.

4. Tránh dùng đồng thời với nhiều sản phẩm chức năng khác

Sử dụng quá nhiều loại thực phẩm bổ sung trong cùng thời điểm có thể khiến cơ thể “quá tải”, khó phân biệt nguyên nhân nếu xảy ra phản ứng phụ. Với người lần đầu dùng sữa ong chúa, tốt nhất nên dùng riêng biệt trong vài ngày đầu, tránh kết hợp với mật ong, nhân sâm, thuốc bổ khác…

5. Lưu ý đối tượng nên hạn chế hoặc tránh dùng

Không nên dùng sữa ong chúa nếu bạn:

– Có tiền sử dị ứng với mật ong, phấn hoa, nọc ong, hoặc thực phẩm lên men.

– Mắc hen suyễn, dị ứng nặng hoặc từng sốc phản vệ.

– Trẻ dưới 2 tuổi, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú (trừ khi có chỉ định từ bác sĩ).

6. Chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng

Ưu tiên sản phẩm từ thương hiệu uy tín, có kiểm định an toàn, hướng dẫn cụ thể.

– Sữa ong chúa tươi cần được bảo quản lạnh đúng cách, không nên mua hàng trôi nổi, đóng gói sơ sài.

– Kiểm tra hạn sử dụng, bao bì nguyên vẹn, tránh dùng sản phẩm có mùi lạ, đổi màu hoặc bị tách lớp.

Dị ứng sữa ong chúa có thể xảy ra ngay từ lần đầu sử dụng, nhất là với cơ địa nhạy cảm. Để phòng tránh, nên thử trước trên da, bắt đầu với liều nhỏ và chọn sản phẩm rõ nguồn gốc. Nếu có dấu hiệu bất thường, cần ngừng dùng ngay và theo dõi hoặc đến cơ sở y tế kịp thời.

Tham khảo thêm:

• Da bị dị ứng sữa tắm: Triệu chứng và cách chữa dị ứng sữa tắm
• Dị ứng phấn hoa và cách chữa

Tài liệu tham khảo:

1. Royal jelly

https://en.wikipedia.org/wiki/Royal_jelly

2. Major royal jelly protein

https://en.wikipedia.org/wiki/Major_royal_jelly_protein

3. Case of Anaphylaxis Caused by Major Royal Jelly Protein 3

https://www.dovepress.com/a-case-of-anaphylaxis-caused-by-major-royal-jelly-protein-3-of-royal-j-peer-reviewed-fulltext-article-JAA

4. Case of anaphylaxis caused by ingestion of royal jelly

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18419679/

Kem bôi da Yoosun Rau má

• Làm thơm và dưỡng da, giúp da mềm mịn
• Góp phần ngăn ngừa các tác nhân gây mụn, rôm sảy, mẩn ngứa, hăm da
• Làm mát dịu da
• Làm mờ các vết sẹo, vết thâm do mụn

Gel tắm gội thảo dược Yoosun Rau má

Làm sạch nhẹ nhàng. Giúp làm mát, dịu da, góp phần ngăn ngừa mẩn ngứa, giảm mẩn đỏ.

Sữa dưỡng ẩm cho bé Yoosun Rau má

• Dưỡng ẩm, làm mềm da, mát da
• Giúp giảm ngứa do khô da

Dầu massage cho bé Yoosun Rau má

• Làm mềm, mượt da, hỗ trợ cho việc mát - xa cho bé
• Tạo lớp màng giữ ẩm trên da bé, tăng cường hàng rào bảo vệ da
• Giúp làm mát, dịu da, dùng cho các vết hăm tã, vùng cứt trâu của trẻ

CÔNG TY TNHH ĐẠI BẮC
Địa chỉ: Số 11, đường Công Nghiệp 4, Khu Công Nghiệp Sài Đồng B, Phường Long Biên, Tp. Hà Nội
Nhà máy sản xuất: Đường D1, KCN Yên Mỹ II, xã Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên