Bị bỏng hàn bôi gì? Cách sơ cứu và xử lý tránh nhiễm trùng

Bỏng hàn là một trong những tai nạn thường gặp đối với thợ hàn hoặc những người làm việc trong môi trường có tia lửa điện. Nếu không được xử lý đúng cách, bỏng hàn có thể để lại sẹo, nhiễm trùng hoặc thậm chí ảnh hưởng đến mắt. Vậy bị bỏng hàn bôi gì? Chữa bỏng hàn thế nào? Cách phòng tránh ra sao? Hãy cùng tìm hiểu ngay!

I – Bỏng hàn là gì?

Bỏng hàn là tình trạng tổn thương da hoặc các mô mềm do tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ cực cao, tia lửa, kim loại nóng chảy hoặc bức xạ cực tím trong quá trình hàn. Khi làm việc với các thiết bị hàn, nếu không sử dụng đủ trang bị bảo hộ, người lao động có thể bị bỏng do nhiệt, điện giật hoặc tác động của bức xạ UV. Những vết bỏng này có thể từ nhẹ với triệu chứng đỏ và đau rát đến nặng với mụn nước, sẹo hoặc tổn thương sâu, đòi hỏi phải xử lý y tế kịp thời.

II – Nguyên nhân gây nên tình trạng bỏng hàn

Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra bỏng hàn không chỉ giúp chúng ta xử lý kịp thời khi xảy ra tai nạn mà còn hỗ trợ xây dựng các biện pháp phòng tránh hiệu quả. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến bỏng hàn:

Bị bỏng hàn xì có thể do nhiều nguyên nhân dưới đây:

1. Bỏng hàn do nhiệt 

– Tiếp xúc với tia lửa hàn

Trong quá trình hàn, tia lửa bắn ra từ mối hàn có thể bay ra xa và tiếp xúc với da nếu không có bảo vệ thích hợp. Da có thể bị nóng rát, sưng đỏ và trong trường hợp nặng hơn, hình thành mụn nước.

– Kim loại nóng chảy

Khi kim loại ở trạng thái nóng chảy bắn ra ngoài hoặc văng ra trong quá trình hàn, nó có thể tiếp xúc trực tiếp với da. Nhiệt độ cao của kim loại nóng chảy có thể gây bỏng cấp độ nặng, làm tổn thương sâu các lớp da.

– Bề mặt dụng cụ nóng

Các bộ phận của máy hàn, dụng cụ, hoặc bề mặt kim loại xung quanh có thể đạt nhiệt độ rất cao khi đang hoạt động. Tiếp xúc trực tiếp với những bề mặt này có thể dẫn đến bỏng nhanh chóng, ngay cả khi thời gian tiếp xúc chỉ là vài giây.

2. Bỏng hàn do điện

Nếu không sử dụng đầy đủ các thiết bị bảo hộ cá nhân như găng tay, áo chống nhiệt, hoặc không đảm bảo cách điện an toàn, điện có thể gây ra bỏng. Bên cạnh việc gây bỏng do nhiệt, rủi ro điện giật có thể làm tổn thương cơ quan nội tạng và gây nguy hiểm đến tính mạng.

3. Bỏng hàn do các yếu tố khác

– Tia cực tím và bức xạ UV

Khi hàn, tia cực tím (UV) và bức xạ hồng ngoại phát ra từ mối hàn có thể gây ra bỏng cho da và mắt. Mắt không được bảo vệ có thể bị “arc eye” hay “flash burn” với các triệu chứng như đỏ mắt, đau rát và khó chịu khi nhìn sáng.

– Hóa chất và phụ gia trong quá trình hàn

Một số quá trình hàn sử dụng các loại hóa chất hoặc phụ gia đặc biệt, nếu không được xử lý cẩn thận có thể gây kích ứng hoặc bỏng cho da. Tiếp xúc trực tiếp với những chất này có thể làm tổn thương bề mặt da và gây viêm nhiễm nếu không được rửa sạch kịp thời.

III – Biểu hiện của bỏng hàn 

Bỏng hàn có thể xảy ra do tiếp xúc với tia lửa hàn, kim loại nóng chảy hoặc tia hồ quang từ máy hàn. Tùy theo mức độ tổn thương, biểu hiện của bỏng hàn sẽ khác nhau.

1. Dấu hiệu của bỏng hàn theo mức độ

Bỏng hàn được chia thành 3 cấp độ chính, mỗi cấp độ có những biểu hiện khác nhau:

1.1. Bỏng hàn độ 1 (nhẹ):

– Da bị đỏ, nóng rát và có cảm giác châm chích khó chịu.

– Xuất hiện sưng nhẹ ở vùng bị bỏng.

– Không có bọng nước, chỉ bị kích ứng da.

1.2. Bỏng hàn độ 2 (Trung bình):

– Da đỏ rực, sưng to, cảm giác đau rát dữ dội.

– Xuất hiện bọng nước chứa dịch lỏng trong suốt hoặc vàng nhạt.

– Có thể bị chảy dịch, đau nhói khi chạm vào.

1.3. Bỏng hàn độ 3 (Nặng):

– Vùng da bị bỏng có thể màu trắng, xám hoặc cháy đen.

– Không cảm thấy đau ở vùng da tổn thương sâu (do dây thần kinh đã bị hủy hoại).

– Có thể có dịch mủ, nhiễm trùng, bốc mùi hôi nếu không được xử lý đúng cách.

– Xung quanh vùng bỏng vẫn còn sưng đau và đỏ.

!Lưu ý: Bỏng hàn độ 3 là tình trạng nguy hiểm, cần đến bệnh viện ngay để điều trị kịp thời.

2. Biểu hiện khi bị bỏng mắt do hồ quang hàn

Tia hồ quang từ máy hàn có thể gây bỏng giác mạc hoặc viêm kết mạc.

– Cảm giác cộm mắt, đau nhức mắt như có cát bên trong.

– Chảy nước mắt liên tục, nhạy cảm với ánh sáng.

– Mắt sưng đỏ, nhìn mờ, đau khi chớp mắt.

– Trường hợp nặng có thể bị loét giác mạc, sưng mí mắt và nhiễm trùng mắt.

!Lưu ý: Nếu bị bỏng mắt do tia hồ quang, không dụi mắt, rửa mắt bằng nước muối sinh lý và đeo kính râm, sau đó đến bác sĩ chuyên khoa mắt để kiểm tra.

IV – Cách sơ cứu khi bị bỏng hàn nhẹ 

Dưới đây là một số hướng dẫn sơ cứu khi bị bỏng hàn xì nhẹ:

Bước 1: Ngừng nguồn nhiệt và đảm bảo an toàn

Ngừng ngay công việc hàn để loại bỏ tiếp xúc với nguồn nhiệt.

Bước 2: Làm mát vết bỏng

Rửa hoặc ngâm vùng bị bỏng trong nước mát (không quá lạnh) trong khoảng 10-20 phút. Điều này giúp giảm nhiệt và hạn chế tổn thương sâu hơn cho da. Tránh sử dụng nước đá trực tiếp vì có thể gây tổn thương thêm cho mô da.

Bước 3: Vệ sinh nhẹ nhàng

Sau khi làm mát, bạn có thể rửa nhẹ vùng da bị bỏng bằng xà phòng dịu nhẹ và nước sạch để loại bỏ bụi bẩn. Không cọ xát mạnh vùng da bị bỏng.

Bước 4: Bảo vệ vết bỏng

Nếu vết bỏng không có mụn nước, bạn có thể bôi một lớp mỏng kem hoặc thuốc mỡ kháng viêm, sau đó che bằng băng vô trùng để bảo vệ khỏi nhiễm khuẩn.

Nếu có mụn nước, tránh làm vỡ mụn vì điều này có thể gây nhiễm trùng.

Bước 5: Theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng:

Quan sát xem vùng da bị bỏng có đỏ, sưng, đau tăng hoặc tiết dịch bất thường không. Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc vết bỏng lan rộng, hãy gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.

Bước 6: Chăm sóc sau ban đầu

Giữ vùng da sạch sẽ và thay băng gạc hàng ngày. Hạn chế việc tiếp xúc hoặc cọ xát không cần thiết vào vết bỏng để giúp da hồi phục nhanh hơn.

Lưu ý: Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về tình trạng của vết bỏng hoặc nếu vết bỏng lớn hơn, sâu hơn, có mụn nước nhiều hoặc gặp các vấn đề khác như sốt, đau dữ dội, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị đúng cách.

V – Bị bỏng hàn bôi gì? Những loại kem, thuốc 

Tùy vào mức độ bỏng, có thể dùng các loại thuốc bôi khác nhau:

1. Vết bỏng nhẹ

Sau khi đã làm mát và vệ sinh sạch sẽ vùng da bị bỏng, bạn có thể lựa chọn một trong những sản phẩm dưới đây để giúp làm dịu, giảm đau, hỗ trợ tái tạo da nhanh chóng và phòng ngừa nhiễm trùng:

1.1. Kem bôi da Yoosun Rau má

Kem Yoosun Rau má là sản phẩm thiên nhiên được chiết xuất chủ yếu từ rau má, có chứa hoạt chất Asiaticosid giúp làm lành nhanh tổn thương da. Được sử dụng rộng rãi để điều trị các vết bỏng nhẹ, vết thương hở nhỏ và kích ứng da nhẹ.

Công dụng chính:

– Làm mát, dịu vùng da bị tổn thương ngay khi bôi lên.

– Hỗ trợ nhanh liền da, tái tạo biểu bì, giảm đỏ rát hiệu quả.

– Giảm nguy cơ hình thành sẹo do bỏng nhẹ, cải thiện vùng da tổn thương nhanh chóng.

– An toàn với cả trẻ nhỏ và người lớn.

Cách sử dụng:

– Vệ sinh sạch vùng da bị bỏng với nước muối sinh lý, lau nhẹ nhàng để khô thoáng.

– Thoa một lớp kem Yoosun rau má mỏng đều lên vùng da bị bỏng.

– Sử dụng ngày 3-4 lần, liên tục cho đến khi da hồi phục hoàn toàn.

– Nếu có băng lại, nên dùng gạc y tế vô khuẩn để bảo vệ.

1.2. Kem trị bỏng đặc hiệu

Sản phẩm: Madecassol, kem Panthenol, thuốc mỡ Bacitracin-Neomycin

Công dụng chính:

– Tái tạo nhanh vùng da tổn thương.

– Ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm.

– Giảm nguy cơ hình thành sẹo, giữ da mềm mại trong suốt quá trình hồi phục.

Cách dùng:

– Sau khi rửa sạch và thấm khô vùng da bỏng, thoa nhẹ nhàng kem lên vùng da bị tổn thương.

– Thực hiện 2-3 lần mỗi ngày, kiên trì dùng cho đến khi da lành hoàn toàn.

1.3. Thuốc mỡ kháng khuẩn

Sản phẩm: Silvirin, Biafine, Panthenol…

Công dụng chính:

– Hỗ trợ kháng khuẩn, chống nhiễm trùng.

– Làm dịu da, thúc đẩy quá trình lành vết thương, giảm sẹo.

– Giữ ẩm, tránh tình trạng bong tróc da khi hồi phục.

Cách dùng:

– Làm sạch vết thương, dùng khăn mềm thấm khô nhẹ nhàng.

– Thoa một lớp mỏng thuốc mỡ lên vết bỏng 2-3 lần/ngày.

– Có thể che phủ nhẹ nhàng bằng gạc vô khuẩn nếu cần.

2. Vết bọng nặng

Trường hợp bỏng hàn nặng. Bạn không nên tự ý bôi thuốc hoặc các sản phẩm tại nhà, vì bỏng hàn nặng là tổn thương sâu, dễ nhiễm trùng, cần được điều trị chuyên nghiệp tại cơ sở y tế. Tuy nhiên, trước khi đến cơ sở y tế, bạn cần sơ cứu ban đầu đúng cách

VI – Cách phòng tránh da bị bỏng hàn

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết và đầy đủ nhất về cách phòng tránh bỏng hàn hiệu quả khi làm việc, giúp bạn an toàn hơn trong quá trình lao động:

 1. Trang bị bảo hộ đúng chuẩn

Mặt nạ hàn (kính hàn chuyên dụng):

– Giúp bảo vệ mắt và mặt khỏi tia UV, tia hồng ngoại và tia lửa hàn.

– Nên chọn kính hoặc mặt nạ đạt tiêu chuẩn, có khả năng chắn tia UV và bảo vệ mắt, mặt tối ưu.

Găng tay bảo hộ chuyên dụng (găng da chống nhiệt):

– Tránh được tia lửa văng vào tay gây bỏng da.

– Chọn loại găng tay da, chịu nhiệt cao, dài tới cổ tay hoặc cẳng tay.

Quần áo bảo hộ chịu nhiệt:

– Nên dùng quần áo bằng vải dày, chịu nhiệt tốt như da, cotton chống cháy, không dùng quần áo chất liệu nilon hay sợi tổng hợp dễ cháy.

– Tránh mặc quần áo ngắn tay hoặc áo mỏng khi hàn.

Giày bảo hộ và ủng da: Bảo vệ bàn chân khỏi kim loại nóng hoặc tia lửa rơi xuống.

2. Chuẩn bị kỹ khu vực làm việc

– Loại bỏ các vật liệu dễ cháy nổ xung quanh khu vực hàn.

– Đảm bảo khu vực làm việc thông thoáng, tránh làm việc trong môi trường bí bách, chật hẹp, thiếu ánh sáng và thông gió.

– Luôn có sẵn thiết bị chữa cháy gần vị trí làm việc đề phòng trường hợp khẩn cấp.

 3. Thực hiện đúng kỹ thuật hàn

– Hàn ở khoảng cách an toàn, tránh tiếp xúc trực tiếp với tia lửa, hồ quang điện.

– Kiểm tra kỹ các dụng cụ hàn trước khi sử dụng, đảm bảo chúng hoạt động ổn định, an toàn.

– Giữ tư thế làm việc thoải mái, tránh luống cuống, sơ suất gây tai nạn.

3. Luôn có sẵn dụng cụ sơ cứu bỏng

– Tại nơi làm việc nên có sẵn bộ sơ cứu cơ bản gồm:

– Nước sạch hoặc nước muối sinh lý để làm mát ngay vết bỏng.

– Gạc vô trùng, kem trị bỏng nhẹ (Panthenol, Yoosun rau má, …) sẵn sàng cho các trường hợp bỏng nhẹ.

– Biết rõ vị trí cơ sở y tế gần nhất trong trường hợp cần thiết.

4. Tránh các hành vi nguy hiểm

– Không hàn mà không có kính bảo hộ hoặc mặt nạ hàn.

– Không cởi bỏ đồ bảo hộ khi chưa kết thúc hoàn toàn công việc.

– Không làm việc trong môi trường chật hẹp, thiếu ánh sáng hoặc khó thoát hiểm khi có sự cố.

5. Chú ý với bỏng do tia cực tím (UV) khi hàn

– Khi hàn điện, tia UV phát ra dễ gây bỏng giác mạc, bỏng da nhẹ nhưng rất khó chịu (thường gọi là “bỏng mắt hàn”).

– Luôn dùng mặt nạ hàn có kính chắn tia UV tiêu chuẩn.

– Nếu có dấu hiệu bỏng mắt, mắt đỏ, chảy nước mắt, đau rát khó chịu, lập tức ngưng làm việc, đến gặp bác sĩ ngay.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp đầy đủ thông tin và lời khuyên hữu ích cho bạn trong việc xử lý và phòng tránh bỏng hàn. Hãy chia sẻ nếu thấy bài viết có ích và nhớ luôn tuân thủ các quy định an toàn lao động trong quá trình làm việc!

Tham khảo thêm:

• Bị bỏng Retinol: Biểu hiện và cách xử lý giúp da hồi phục nhanh chóng
• Bỏng cồn là gì? Biểu hiện và cách xử lý bỏng cồn tránh sẹo

Tài liệu tham khảo:

1. Welding Burns: What to Do and How to Prevent Them

https://hkfabrication.com/welding-burns-what-to-do-and-how-to-prevent-them/’

2. Welding Burn on Skin: Essential First Aid for Critical Injuries
https://www.safetynotes.net/welding-burn-on-skin-essential-first-aid-for-critical-injuries/

3. Welding Burns: Causes, Treatment, and Prevention

https://www.arccaptain.com/blogs/article/welding-burns

4. Welding Burn Through Causes & Prevention Tips

https://fitwelding.com/welding-burn-through-causes-and-prevention/.