Trẻ bị dị ứng phải làm sao? Dấu hiệu và cách điều trị dị ứng ở trẻ em

Bé bị dị ứng là nỗi lo lắng thường trực của rất nhiều bậc cha mẹ. Từ việc bé bị dị ứng nổi mẩn đỏ trên mặt, ngứa ngáy khó chịu đến các triệu chứng hô hấp đều khiến trẻ quấy khóc, biếng ăn. Vậy dị ứng ở trẻ em có nguy hiểm không? Nên dùng thuốc dị ứng cho bé loại nào và cách trị dị ứng cho bé tại nhà ra sao?

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cẩm nang toàn diện từ A-Z giúp cha mẹ xử lý đúng cách khi em bé bị dị ứng.

I – Trẻ bị dị ứng là như thế nào?

Hiểu một cách đơn giản nhất, dị ứng ở trẻ em là tình trạng “báo động giả” của hệ miễn dịch.

– Cơ chế: Bình thường, hệ miễn dịch bảo vệ bé khỏi vi khuẩn và virus gây bệnh. Nhưng ở trẻ bị dị ứng, hệ miễn dịch lại nhận diện nhầm những chất vô hại (như sữa bò, phấn hoa, lông mèo, hải sản…) là “kẻ thù nguy hiểm” (gọi là dị nguyên).

– Phản ứng: Để chống lại “kẻ thù” này, cơ thể bé sẽ sản sinh ra các kháng thể (IgE) và giải phóng các hóa chất trung gian, điển hình là Histamine, vào máu.

– Hậu quả: Chính Histamine và các hóa chất này gây ra các triệu chứng khó chịu như: ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ, sưng phù, hắt hơi, sổ mũi hoặc khó thở.

Khi bé bị dị ứng, da là nơi phản ứng mạnh và rõ ràng nhất.

II – Tại sao bé bị dị ứng?

Có 4 nguyên nhân chính khiến trẻ nhỏ bị dị ứng (đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ):

1. Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện 

Ở giai đoạn đầu đời, hệ miễn dịch của trẻ hoạt động giống như một “tân binh” vẫn trong quá trình học cách nhận diện tác nhân có hại.

Sự non nớt này khiến cơ thể dễ phản ứng quá mức trước các yếu tố bình thường, tạo ra nhiều biểu hiện như trẻ dị ứng, bé dị ứng, trẻ bị dị ứng phát ban, phát ban dị ứng ở trẻ, thậm chí ở những trẻ nhỏ hơn có thể xuất hiện dấu hiệu dị ứng ở trẻ sơ sinh ngay từ những tháng đầu.

2. Hàng rào bảo vệ da mỏng manh

Da trẻ mỏng hơn người lớn khoảng 30%, trong khi lớp màng lipid bảo vệ chưa phát triển hoàn chỉnh. Điều này khiến các tác nhân từ môi trường như bụi, phấn hoa, nước giặt, hóa chất dễ xâm nhập và gây kích ứng.

Hệ quả là nhiều bé bị dị ứng da, em bé bị dị ứng, nổi mẩn đỏ hoặc bé bị dị ứng nổi mẩn đỏ trên mặt chỉ sau khi tiếp xúc đồ vật mới hoặc thay đổi môi trường sống. Những biểu hiện này thường khiến bố mẹ tìm đến kem bôi dị ứng cho bé, kem dị ứng cho bé, hoặc các giải pháp giảm ngứa để làm dịu da.

3. Hệ tiêu hoá còn non nớt 

Ở giai đoạn dưới 6 tháng tuổi, niêm mạc ruột của trẻ còn thấm, khiến các phân tử protein lớn từ thực phẩm (đặc biệt là đạm sữa bò, đạm trứng) dễ lọt vào máu mà chưa được tiêu hoá hoàn toàn.

Khi đó, hệ miễn dịch nhận diện protein lạ và phản ứng tức thì, dẫn đến bé bị dị ứng nổi mẩn khắp người, nôn, tiêu chảy, hoặc bé bị dị ứng ngứa khắp người sau ăn. Đây là nguyên nhân phổ biến của dị ứng thức ăn và cũng là lý do nhiều bé được chỉ định xét nghiệm dị ứng cho bé hoặc test dị ứng cho bé để tìm chính xác dị nguyên.

4. Hô hấp dễ bị kích thích

Trẻ nhỏ có đường thở hẹp và niêm mạc nhạy cảm nên dị ứng ở trẻ em rất dễ gây ho, nghẹt mũi, chảy nước mũi. Khi em bé bị dị ứng, hệ miễn dịch phản ứng mạnh khiến bé xuất hiện ho dị ứng ở trẻ em, mẩn đỏ, phát ban hoặc bé bị dị ứng da.

Những bé cơ địa nhạy cảm dễ tái phát, nên nhiều gia đình phải dùng đến thuốc dị ứng cho bé hoặc thuốc viêm mũi dị ứng cho em bé để giảm triệu chứng.

Trong những năm đầu đời, hệ hô hấp của trẻ vẫn đang phát triển và chưa hoàn thiện khiến bé dễ bị dị ứng 

5. Yếu tố di truyền

Dị ứng có tính di truyền rõ rệt. Nếu bố hoặc mẹ có tiền sử viêm mũi dị ứng, hen suyễn hoặc chàm, nguy cơ trẻ bị dị ứng hay mắc bệnh dị ứng ở trẻ em sẽ cao hơn rất nhiều. Đây cũng là nhóm trẻ dễ xuất hiện ho dị ứng ở trẻ em, ban dị ứng ở trẻ em, hoặc cần dùng các sản phẩm hỗ trợ như thuốc bôi dị ứng cho em bé hay thuốc viêm mũi dị ứng cho em bé khi thời tiết thay đổi.

– Nếu một trong hai bố mẹ bị dị ứng → nguy cơ con bị dị ứng: 30 – 50%

– Nếu cả hai bố mẹ đều bị dị ứng → nguy cơ tăng lên 50 – 80%

III – Biểu hiện bé dị ứng

Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện, nên cơ thể rất dễ phản ứng thái quá với các tác nhân từ môi trường hoặc thực phẩm. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến nhất:

1. Dấu hiệu ngoài da 

Đây là biểu hiện thường gặp nhất khi trẻ dị ứng hoặc em bé bị dị ứng da. Da trẻ mỏng, nhạy cảm nên phản ứng xuất hiện nhanh và rõ rệt.

– Mẩn đỏ, phát ban

Bé bị dị ứng nổi mẩn đỏ trên mặt, cổ, tay chân hoặc bé bị dị ứng nổi mẩn khắp người. Mẩn đỏ có thể rải rác hoặc thành từng mảng lớn, lan rộng chỉ sau vài giờ tiếp xúc dị nguyên.

– Ngứa nhiều

Bé bị dị ứng ngứa khắp người, ngứa tăng về đêm khiến bé khó ngủ. Trẻ cọ xát vào chăn gối, liên tục đưa tay lên gãi, dẫn đến trầy xước, dễ nhiễm khuẩn. Đây là biểu hiện rất điển hình của ban dị ứng ở trẻ em.

– Phát ban dị ứng, nổi mề đay

Trẻ bị dị ứng phát ban nổi thành từng mảng dày, sờ vào ấm nóng. Mề đay có thể xuất hiện thoáng qua hoặc kéo dài vài ngày.

Vùng gáy, cổ là một trong những khu vực dễ xuất hiện mẩn đỏ khi trẻ dị ứng

– Mụn nước li ti

Nhiều bé dị ứng xuất hiện những mụn nước nhỏ li ti; khi vỡ dễ gây viêm, rát hoặc nhiễm trùng. Biểu hiện này hay gặp khi em bé bị dị ứng da do thực phẩm, sữa hoặc hóa chất tiếp xúc.

– Sưng phù các vùng nhạy cảm

Các biểu hiện nặng bố mẹ cần lưu ý:

– Bé bị dị ứng sưng mắt, mí mắt phù húp không mở to được.

– Trẻ bị dị ứng sưng môi, đỏ căng, đau và có thể đi kèm khó chịu toàn thân.

Đây là dấu hiệu phản ứng mạnh, cần theo dõi sát vì có thể tiến triển nhanh.

2. Dấu hiệu hô hấp và toàn thân

Ngoài biểu hiện ngoài da, bệnh dị ứng ở trẻ em còn ảnh hưởng đến đường thở và hệ tiêu hóa, đặc biệt với những bé có cơ địa nhạy cảm.

– Ho dị ứng ở trẻ em:

Ho khan, ho từng cơn kéo dài, nhất là ban đêm hoặc sáng sớm. Có thể kèm hắt hơi liên tục, nghẹt mũi, chảy nước mũi trong. Trẻ dễ bị nhầm với cảm lạnh nhưng thực tế là dấu hiệu ho dị ứng ở trẻ.

– Sốt dị ứng ở trẻ em:

Thường chỉ sốt nhẹ. Tuy nhiên, bé bị dị ứng và sốt cao có thể đang bị nhiễm trùng kèm theo, cần đưa đi khám sớm. Đây là dấu hiệu quan trọng khi đánh giá mức độ trẻ bị dị ứng.

Ở một số trường hợp, trẻ dị ứng có thể xuất hiện sốt nhẹ kèm theo các triệu chứng quen thuộc như mẩn đỏ, ngứa, phát ban hoặc nghẹt mũi

– Rối loạn tiêu hóa:

Nôn trớ, đau bụng, tiêu chảy, thường gặp khi dị ứng thức ăn như đạm bò, trứng, tôm cua…Một số bé có thể vừa nổi mẩn vừa tiêu chảy, tăng khả năng là phản ứng toàn thân.

IV – Dị ứng ở trẻ em có nguy hiểm không?

Dị ứng ở trẻ em có nguy hiểm không? → Có, nhưng chỉ trong trường hợp phản ứng nặng, đặc biệt là khó thở hoặc sưng phù nhanh. Đa số các trường hợp bé bị dị ứng là nhẹ và có thể kiểm soát tốt tại nhà hoặc bằng thuốc theo chỉ định.

Cần đưa trẻ đi khám ngay khi biểu hiện bất thường, tiến triển nhanh hoặc kèm sốt cao.

V – Cách trị dị ứng cho bé tại nhà an toàn, đúng

Khi bé bị dị ứng, ưu tiên đầu tiên là xử trí đúng tại nhà để giảm khó chịu và ngăn bệnh tiến triển. Trong trường hợp cần thiết, bố mẹ có thể sử dụng thuốc dị ứng cho bé theo chỉ định phù hợp từng độ tuổi.

1. Dùng kem bôi dị ứng để làm dịu da bé

Kem bôi là lựa chọn đầu tiên khi bé có biểu hiện ngoài da. Những loại kem chứa chiết xuất rau má thường giúp:

– Giảm đỏ, giảm viêm

– Giảm ngứa khi bé bị dị ứng ngứa khắp người

– Làm dịu vùng bé bị dị ứng nổi mẩn đỏ trên mặt, cổ, tay chân

– Ngăn nhiễm trùng nếu bé gãi nhiều

Kem bôi có chứa chiết xuất rau má (Centella Asiatica Extract) là lựa chọn an toàn và được nhiều chuyên gia da liễu khuyên dùng

Hướng dẫn cách dùng kem bôi chứa chiết xuất rau má cho bé bị dị ứng:

– Rửa sạch và lau khô vùng da bị dị ứng.

– Thoa lớp mỏng 2–3 lần/ngày tại vùng bé bị kích ứng.

– Tránh bôi lên vùng da trầy xước sâu hoặc đang chảy dịch.

Kem bôi rất phù hợp cho bé có biểu hiện nhẹ đến trung bình như: mẩn đỏ, mề đay, ban dị ứng ở trẻ em, bé dị ứng tiếp xúc với chất tẩy rửa…

( Xem thêm: Công dụng của bộ sản phẩm Yoosun Rau má )

2. Thuốc dị ứng cho bé

Khi kem bôi không giúp cải thiện rõ hoặc bé bị dị ứng ngứa nhiều, mẩn đỏ lan rộng, ho – nghẹt mũi, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc dị ứng cho bé để cải thiện triệu chứng từ bên trong.

2.1. Thuốc kháng histamin uống

Dùng trong các trường hợp:

– Trẻ dị ứng nổi mề đay

– Ngứa toàn thân

– Trẻ bị dị ứng phát ban

– Bé khó ngủ do ngứa

Theo độ tuổi:

– Thuốc dị ứng cho bé dưới 1 tuổi → phải có chỉ định của bác sĩ.

– Thuốc dị ứng cho bé 1 tuổi → có thể dùng một số thuốc an toàn hơn, liều tùy cân nặng.

– Thuốc dị ứng cho bé 3 tuổi trở lên → lựa chọn đa dạng hơn nhưng vẫn cần dùng đúng liều.

Bố mẹ dùng thuốc dị ứng cho bé phải đúng độ tuổi, đúng liều, đúng chỉ định

2.2. Thuốc hỗ trợ triệu chứng hô hấp

Khi ho dị ứng ở trẻ em, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi nhiều:

– Có thể dùng thuốc ho dị ứng cho bé theo hướng dẫn.

– Với viêm mũi, nghẹt mũi, có thể dùng thuốc viêm mũi dị ứng cho em bé hoặc rửa mũi bằng nước muối sinh lý.

Những biểu hiện cần thuốc hỗ trợ hô hấp thường đi kèm:bé bị dị ứng và sốt nhẹ, bé bị dị ứng sưng mắt, hắt hơi liên tục…

Lưu ý:

– Uống thuốc dị ứng cho bé, phải có sự chỉ định của bác sĩ

Khi nào không nên tự điều trị tại nhà bằng kem và thuốc? Đưa bé đi khám ngay nếu có các dấu hiệu:

– Trẻ bị dị ứng sưng môi, khó thở

– Ban đỏ lan nhanh trong vài giờ

– Sốt dị ứng ở trẻ em trên 38.5°C

– Bé lơ mơ, bỏ bú, nôn nhiều

VI – Cách phòng ngừa dị ứng tái phát ở trẻ nhỏ

Dị ứng ở trẻ em thường có tính chất dai dẳng và dễ tái lại khi gặp điều kiện thuận lợi. Để cắt đứt vòng lặp này, cha mẹ cần áp dụng chiến lược phòng ngừa chủ động thay vì đợi con bị bệnh mới chữa.

Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất:

1. Tránh tác nhân từ môi trường sống 

Đường hô hấp và làn da là hai nơi tiếp xúc đầu tiên với dị nguyên.

– Vệ sinh giường ngủ: Giặt chăn, ga, gối định kỳ hàng tuần bằng nước nóng (khoảng 60°C) để diệt mạt bụi nhà – thủ phạm hàng đầu gây hen suyễn và viêm mũi dị ứng.

– Cách ly thú cưng: Nếu bé có cơ địa dị ứng, tốt nhất không nên nuôi chó mèo. Nếu nuôi, tuyệt đối không cho thú cưng vào phòng ngủ của bé.

– Nói không với khói thuốc: Khói thuốc lá làm tê liệt hệ thống lông chuyển của đường hô hấp, khiến trẻ cực kỳ dễ bị kích ứng và nhiễm khuẩn.

– Điều chỉnh nhiệt độ: Tránh để bé nằm điều hòa quá lạnh hoặc quá khô. Nên dùng máy tạo độ ẩm hoặc để một chậu nước trong phòng để giữ ẩm cho niêm mạc mũi và da.

2. Tránh tác nhân từ dinh dưỡng 

– Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ chứa kháng thể IgA giúp tạo lớp màng bảo vệ ruột, giảm nguy cơ dị ứng thức ăn. Nên bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

– Quy tắc “Ăn dặm 3 ngày”: Khi tập cho bé ăn món mới (đặc biệt là nhóm nguy cơ cao như hải sản, trứng, đậu phộng), hãy cho ăn một lượng nhỏ và theo dõi liên tục trong 3 ngày trước khi chuyển sang món khác.

– Đọc kỹ nhãn mác: Kiểm tra thành phần thực phẩm đóng hộp (bánh kẹo, sữa) để tránh các thành phần con bị dị ứng (ví dụ: lecithin đậu nành, casein sữa bò…).

Sữa mẹ không chỉ là nguồn dinh dưỡng tối ưu cho trẻ sơ sinh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ dị ứng ở trẻ em

3. Tránh các hóa chất gây kích ứng da

– Nước giặt xả: Chọn loại chuyên dụng cho trẻ sơ sinh, không mùi hoặc mùi hương tự nhiên, nguồn gốc thực vật.

– Quần áo: Ưu tiên chất liệu Cotton 100%, mềm mại, thấm hút mồ hôi. Tránh đồ len, sợi tổng hợp cọ xát gây ngứa.

4. Tăng cường hàng rào bảo vệ da 

Đối với trẻ bị viêm da cơ địa (chàm), việc dưỡng ẩm quan trọng hơn cả dùng thuốc.

– Bôi kem dưỡng ẩm ngay sau khi tắm: Trong vòng 3-5 phút sau khi tắm (khi da còn hơi ẩm), hãy bôi kem dưỡng ẩm toàn thân cho bé. Việc này giúp “khóa” nước lại trong da, ngăn chặn tác nhân bên ngoài xâm nhập.

– Duy trì bôi hàng ngày: Kể cả khi bé không nổi mẩn, vẫn phải duy trì dưỡng ẩm để ngăn ngừa cơn bùng phát trở lại.

5. Tăng cường hệ miễn dịch nội sinh

– Bổ sung Vitamin: Vitamin C, D và Kẽm giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn, giảm bớt sự “nhạy cảm” quá mức.

– Ghi chép “Nhật ký dị ứng”: Đây là cách tốt nhất để cha mẹ tự làm bác sĩ cho con. Ghi lại những gì con ăn, thời tiết hôm đó, loại nước giặt mới… khi con bị dị ứng. Từ đó, bạn sẽ tìm ra quy luật và biết chính xác cần tránh cái gì cho lần sau.

Hy vọng nội dung trên đã giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng dị ứng ở trẻ và biết cách chăm sóc phù hợp cho từng giai đoạn. Chúc các bé luôn khỏe mạnh, thoải mái và có làn da mềm mịn!

Tham khảo thêm:

• Trẻ bị dị ứng thời tiết nên kiêng gì?
• Thuốc dị ứng uống trước hay sau ăn để không gây tác dụng phụ?

Tài liệu tham khảo:

1. Allergies & Asthma

https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/allergies-asthma/Pages/default.aspx

2. Allergies

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/allergies/symptoms-causes/syc-20351497

https://www.nhs.uk/conditions/allergies/

Kem bôi da Yoosun Rau má

• Làm thơm và dưỡng da, giúp da mềm mịn
• Góp phần ngăn ngừa các tác nhân gây mụn, rôm sảy, mẩn ngứa, hăm da
• Làm mát dịu da
• Làm mờ các vết sẹo, vết thâm do mụn

Gel tắm gội thảo dược Yoosun Rau má

Làm sạch nhẹ nhàng. Giúp làm mát, dịu da, góp phần ngăn ngừa mẩn ngứa, giảm mẩn đỏ.

Sữa dưỡng ẩm cho bé Yoosun Rau má

• Dưỡng ẩm, làm mềm da, mát da
• Giúp giảm ngứa do khô da

Dầu massage cho bé Yoosun Rau má

• Làm mềm, mượt da, hỗ trợ cho việc mát - xa cho bé
• Tạo lớp màng giữ ẩm trên da bé, tăng cường hàng rào bảo vệ da
• Giúp làm mát, dịu da, dùng cho các vết hăm tã, vùng cứt trâu của trẻ

CÔNG TY TNHH ĐẠI BẮC
Địa chỉ: Số 11, đường Công Nghiệp 4, Khu Công Nghiệp Sài Đồng B, Phường Long Biên, Tp. Hà Nội
Nhà máy sản xuất: Đường D1, KCN Yên Mỹ II, xã Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên