Bị dị ứng có lây không? Lý giải từ góc nhìn y khoa

Mùa thay đổi, không khí ô nhiễm, hay chỉ đơn giản là ăn một món lạ cũng có thể khiến bạn phải đối mặt với các triệu chứng khó chịu của dị ứng. Ngứa ngáy, phát ban, hắt hơi liên tục… Những biểu hiện này không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh mà còn khiến người xung quanh băn khoăn: Liệu bị dị ứng có lây không? Và nếu đang tiếp xúc gần với người bị dị ứng, chúng ta có cần đề phòng?

I – Dị ứng là gì?

Dị ứng là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi gặp những tác nhân vốn vô hại với người bình thường, chẳng hạn:

– Thức ăn (tôm, cua, sữa, trứng…)

– Yếu tố môi trường (phấn hoa, bụi, lông thú, nấm mốc…)

– Hóa chất, mỹ phẩm, thuốc

– Thời tiết thay đổi đột ngột

Khi một người bị dị ứng, hệ miễn dịch của họ sẽ nhận diện dị nguyên đó là “kẻ thù” và tạo ra các kháng thể để chống lại, dẫn đến các triệu chứng như viêm, sưng, ngứa…

II – Dị ứng có lây không? Lý giải từ góc nhìn y khoa

Dị ứng không lây từ người này sang người khác vì:

1. Không có tác nhân truyền nhiễm

Các bệnh lây như cúm, sởi, thủy đậu… xảy ra khi một loại vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng xâm nhập từ người bệnh sang người khỏe thông qua tiếp xúc trực tiếp, giọt bắn hoặc dùng chung đồ cá nhân.

Dị ứng thì không có tác nhân gây bệnh như vi khuẩn hay virus. Nguyên nhân dị ứng là dị nguyên (chất gây dị ứng) như phấn hoa, bụi mịn, thức ăn, lông thú… vốn hoàn toàn vô hại với đa số mọi người.

Bạn có thể hoàn toàn yên tâm khi tiếp xúc gần với người bị dị ứng mà không cần lo lắng về việc lây nhiễm

2. Cơ chế xảy ra dị ứng là “lỗi” của hệ miễn dịch

Khi người có cơ địa dị ứng tiếp xúc với dị nguyên, hệ miễn dịch nhận nhầm đó là chất nguy hiểm. Cơ thể lập tức tạo ra kháng thể IgE, kích hoạt tế bào mast và basophil phóng thích histamin và các chất trung gian gây viêm.

Chính phản ứng dây chuyền này tạo ra hàng loạt triệu chứng quen thuộc như nổi mẩn đỏ, ngứa, sổ mũi, chảy nước mắt, ho hay khó thở. Điểm quan trọng là toàn bộ quá trình này xảy ra bên trong cơ thể người bị dị ứng và phụ thuộc vào cơ địa của họ, nên không thể truyền sang người khác như các bệnh

3. Tiếp xúc không gây “nhiễm” dị ứng

Bạn có thể bắt tay, ôm, ngồi cạnh, thậm chí dùng chung đồ vật với người bị dị ứng mà không bị lây. Dị ứng chỉ xảy ra khi bạn tiếp xúc với đúng dị nguyên và cơ thể bạn cũng nhạy cảm với chất đó. Chẳng hạn, hai người cùng ăn tôm, một người bị nổi mẩn đỏ và ngứa, người còn lại hoàn toàn bình thường – điều này chứng tỏ dị ứng phụ thuộc vào cơ địa chứ không phải sự lây truyền.

III – Vì sao nhiều người nhầm dị ứng là bệnh lây nhiễm?

Sự nhầm lẫn này bắt nguồn từ việc triệu chứng của dị ứng đôi khi rất giống với các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là những bệnh lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc da. Khi thấy ai đó ho, hắt hơi, nổi mẩn hoặc đỏ mắt, phản xạ tự nhiên của nhiều người là né tránh vì nghĩ có nguy cơ lây.

Tuy nhiên, bản chất của hai nhóm bệnh này hoàn toàn khác nhau. Để giúp mọi người dễ hình dung hơn, dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa dị ứng và bệnh truyền nhiễm để thấy rõ sự khác biệt.

Dị ứng và các bệnh truyền nhiễm thường có một số triệu chứng tương tự, khiến nhiều người dễ nhầm lẫn

IV – Người bị dị ứng nên làm gì để tránh gây hiểu lầm?

Người bị dị ứng, dù không thể lây bệnh cho người khác, vẫn nên chú ý một số điều để tránh gây hiểu lầm, hoang mang và giúp mọi người xung quanh cảm thấy yên tâm hơn khi giao tiếp:

1. Chủ động giải thích tình trạng

Ngay khi xuất hiện các dấu hiệu như hắt hơi liên tục, sổ mũi, nổi mẩn trên da hoặc mắt đỏ, hãy nói rõ cho đồng nghiệp, bạn bè hay người thân biết đây là phản ứng dị ứng, không phải bệnh lây. Việc chủ động này giúp giảm bớt sự dè chừng và tạo cảm giác an tâm cho người khác.

Ngay khi nhận thấy mình bắt đầu có các biểu hiện như hắt hơi liên tục, sổ mũi, nổi mẩn đỏ, ngứa, mắt đỏ hoặc chảy nước mắt, bạn nên ngay lập tức thông báo cho những người xung quanh, đặc biệt là đồng nghiệp, bạn bè hoặc người ngồi gần – rằng đây là triệu chứng dị ứng, không phải bệnh truyền nhiễm.

Cách giải thích nên ngắn gọn, dễ hiểu và nếu được, hãy kèm thêm nguyên nhân để người khác yên tâm, ví dụ:

“Mình bị viêm mũi dị ứng do bụi, không phải cảm cúm đâu, nên không lây nhé.”

“Hôm nay mình ăn tôm nên bị nổi mề đay, chứ không phải bệnh lây.”

2. Đeo khẩu trang khi ho, hắt hơi

Dù dị ứng không lây, nhưng khi đeo khẩu trang, giọt bắn sẽ được hạn chế phát tán, vừa lịch sự vừa giảm nguy cơ làm người khác hiểu nhầm. Điều này đặc biệt cần thiết ở nơi đông người hoặc trong môi trường làm việc khép kín:

– Hạn chế giọt bắn phát tán ra môi trường

Khi ho hoặc hắt hơi, ngay cả khi nguyên nhân là dị ứng, giọt bắn từ miệng và mũi vẫn có thể bắn ra xung quanh với tốc độ và khoảng cách khá xa (trung bình 1–2 mét). Những giọt bắn này không chứa virus hoặc vi khuẩn gây bệnh truyền nhiễm, nhưng vẫn có thể mang theo bụi, dị nguyên hoặc vi khuẩn thường trú ở đường hô hấp.

Đeo khẩu trang không chỉ là biện pháp phòng ngừa hiệu quả cho người bị dị ứng mà còn là cách đơn giản để tránh những hiểu lầm không đáng có

– Giảm hiểu nhầm từ người xung quanh

Các triệu chứng như ho, hắt hơi, sổ mũi… nhìn bề ngoài không khác gì cảm cúm hay các bệnh lây qua đường hô hấp. Nếu bạn không đeo khẩu trang, người xung quanh có thể cho rằng bạn đang mang mầm bệnh và sẽ e dè, tránh tiếp xúc.

– Tạo cảm giác an toàn và sự tôn trọng

Đeo khẩu trang cho thấy bạn có ý thức giữ gìn vệ sinh, tôn trọng không gian chung và sức khỏe của người khác, dù bản chất bệnh của bạn không lây. Đây là một hành vi văn minh y tế mà nhiều quốc gia khuyến khích áp dụng kể cả khi khỏe mạnh.

– Bảo vệ chính bản thân

Khi đeo khẩu trang, bạn không chỉ ngăn dị nguyên từ môi trường (như phấn hoa, bụi mịn, lông thú) tiếp xúc trực tiếp với mũi và miệng, mà còn hạn chế nguy cơ bị nhiễm thêm các bệnh hô hấp khác – vốn có thể khiến tình trạng dị ứng nặng hơn.

3. Giữ vệ sinh cá nhân

Với người bị dị ứng, giữ vệ sinh cá nhân không chỉ là thói quen tốt cho sức khỏe mà còn là một phần quan trọng trong việc giảm nguy cơ tái phát và tránh gây hiểu lầm cho người xung quanh.

– Rửa tay thường xuyên: Sử dụng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt sau khi tiếp xúc với bụi bẩn, lông thú, phấn hoa, hóa chất hoặc sau khi đi ra ngoài. Rửa tay đúng cách ít nhất 20 giây, đảm bảo làm sạch cả lòng bàn tay, mu bàn tay, kẽ ngón và móng tay.

– Giữ sạch vùng mặt và da: Sau khi ở ngoài trời về, nên rửa mặt bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ để loại bỏ bụi, phấn hoa hoặc dị nguyên bám trên da. Lau khô nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh gây kích ứng.

– Vệ sinh quần áo và đồ dùng cá nhân:  Giặt quần áo, chăn ga, khăn tắm định kỳ để loại bỏ bụi mịn, nấm mốc và mạt bụi – những tác nhân dễ gây dị ứng. Không dùng chung khăn, gối, mỹ phẩm để tránh gây kích ứng chéo và phòng bệnh da liễu.

– Tác dụng kép: Giúp loại bỏ dị nguyên trước khi chúng kịp gây phản ứng. Ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm khác, giúp người xung quanh an tâm khi tiếp xúc.

4. Không gãi hoặc chà xát mạnh vùng da bị dị ứng

Khi bị dị ứng, cảm giác ngứa ngáy trên da thường rất khó chịu, khiến nhiều người có thói quen gãi liên tục hoặc chà xát mạnh để “giải tỏa”. Tuy nhiên, hành động này có thể gây ra nhiều hậu quả không mong muốn:

– Gây tổn thương bề mặt da: Lớp biểu bì trên da đóng vai trò như “hàng rào bảo vệ” trước vi khuẩn và các tác nhân gây hại. Khi gãi hoặc chà mạnh, lớp này bị xước, rách, làm giảm khả năng bảo vệ, khiến da dễ bị nhiễm trùng.

– Nguy cơ nhiễm trùng thứ phát: Vi khuẩn thường trú trên da hoặc từ móng tay có thể xâm nhập qua vết xước, gây mưng mủ, sưng viêm, thậm chí để lại sẹo. Tình trạng này không chỉ khiến việc điều trị dị ứng lâu hơn mà còn khiến người khác hiểu nhầm bạn mắc bệnh ngoài da có khả năng lây.

– Làm lan rộng vùng tổn thương: Khi gãi, các chất gây viêm như histamin có thể lan sang vùng da xung quanh, khiến mẩn đỏ và ngứa lan rộng hơn. Điều này khiến cơn ngứa nặng hơn và khó kiểm soát hơn.

Sử dụng kem bôi chứa chiết xuất rau má ngay khi vùng da bắt đầu có dấu hiệu đỏ, ngứa sẽ giúp làm dịu nhanh, giảm thôi thúc gãi.

Dùng kem bôi chứa chiết xuất rau má để làm dịu da, giảm đỏ rát đồng thời hỗ trợ tái tạo da bị tổn thương

( Xem thêm bộ sản phẩm chiết xuất rau má: Yoosun.vn )

– Tạo hình ảnh dễ gây hiểu lầm: Da bị trầy xước, đỏ rực hoặc có vết mủ rất dễ bị người khác nhầm lẫn với các bệnh da liễu lây truyền như ghẻ, nấm da, chốc lở…Điều này vô tình khiến người xung quanh lo lắng, giữ khoảng cách dù dị ứng không hề lây.

5. Không dùng chung một số vật dụng cá nhân

Mặc dù dị ứng không lây từ người này sang người khác, nhưng việc không dùng chung đồ cá nhân vẫn là nguyên tắc vệ sinh quan trọng để bảo vệ cả bản thân lẫn người xung quanh.

– Ngăn ngừa các bệnh da liễu và hô hấp khác: Khăn mặt, khăn tắm, chăn gối, mỹ phẩm… có thể là nơi trú ẩn của vi khuẩn, nấm mốc hoặc ký sinh trùng. Nếu dùng chung với người mắc bệnh da liễu như nấm, ghẻ, chốc lở hoặc bệnh hô hấp lây qua giọt bắn, bạn vẫn có nguy cơ bị lây dù bản thân chỉ đang bị dị ứng.

– Giữ vùng da bị dị ứng sạch sẽ hơn: Da bị dị ứng thường nhạy cảm và dễ tổn thương. Dùng chung đồ cá nhân với người khác có thể khiến da tiếp xúc với dị nguyên mới hoặc vi khuẩn lạ, làm tình trạng nặng hơn.

– Tránh kích ứng chéo: Một số sản phẩm như mỹ phẩm, kem dưỡng, son môi… có thể chứa thành phần mà cơ thể bạn dị ứng. Nếu dùng chung, nguy cơ bị kích ứng sẽ tăng, ngay cả khi đó là sản phẩm người khác dùng bình thường.

– Bảo vệ người xung quanh: Khi bạn bị dị ứng kèm trầy xước da, vi khuẩn trên da có thể dính vào đồ dùng cá nhân. Nếu người khác sử dụng, dù khả năng lây dị ứng là không có, họ vẫn có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng da.

6. Đi khám nếu triệu chứng kéo dài hoặc nghiêm trọng

Nếu tình trạng dị ứng không thuyên giảm hoặc trở nên nặng hơn (khó thở, sưng phù diện rộng, sốc phản vệ), cần đi khám ngay. Bác sĩ sẽ kê đơn điều trị phù hợp, đồng thời có thể cấp giấy xác nhận để bạn yên tâm giải thích với môi trường làm việc hoặc học tập.

Tóm lại, dị ứng không phải bệnh truyền nhiễm nên không lây, cho nên bạn không cần phải lo lắng về việc bị lây dị ứng từ người khác. Hãy tập trung lắng nghe cơ thể, hiểu rõ và chăm sóc tốt tình trạng dị ứng của mình để mỗi ngày đều cảm thấy dễ chịu và khỏe mạnh hơn.

Tham khảo thêm:

• Bị dị ứng bao lâu thì khỏi
• Dị ứng có bị ngứa không

Tài liệu tham khảo:

1. Allergic Rhinitis (Hay Fever): Symptoms & Treatment

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8622-allergic-rhinitis-hay-fever

2. Is Hay Fever Contagious? Learn the Facts About Allergies

https://dmvallergy.com/is-hay-fever-contagious-truth-about-seasonal-allergies/.

3. Allergies are not contagious, but they can run in the family

https://www.afrin.com/cold-allergy-tips/how-can-i-tell-if-its-allergies-or-a-cold

4. Cold vs. Allergies: Similar but Fundamentally Different Symptoms

https://www.verywellhealth.com/cold-vs-allergies-8715710

Kem bôi da Yoosun Rau má

• Làm thơm và dưỡng da, giúp da mềm mịn
• Góp phần ngăn ngừa các tác nhân gây mụn, rôm sảy, mẩn ngứa, hăm da
• Làm mát dịu da
• Làm mờ các vết sẹo, vết thâm do mụn

Gel tắm gội thảo dược Yoosun Rau má

Làm sạch nhẹ nhàng. Giúp làm mát, dịu da, góp phần ngăn ngừa mẩn ngứa, giảm mẩn đỏ.

Sữa dưỡng ẩm cho bé Yoosun Rau má

• Dưỡng ẩm, làm mềm da, mát da
• Giúp giảm ngứa do khô da

Dầu massage cho bé Yoosun Rau má

• Làm mềm, mượt da, hỗ trợ cho việc mát - xa cho bé
• Tạo lớp màng giữ ẩm trên da bé, tăng cường hàng rào bảo vệ da
• Giúp làm mát, dịu da, dùng cho các vết hăm tã, vùng cứt trâu của trẻ

CÔNG TY TNHH ĐẠI BẮC
Địa chỉ: Số 11, đường Công nghiệp 4, KCN Sài Đồng B, Thạch Bàn, Long Biên, Hà Nội
Nhà máy sản xuất: Đường D1, KCN Yên Mỹ II, thị trấn Yên Mỹ, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên