Dị ứng có sốt không? Phân biệt sốt dị ứng và sốt bệnh lý

Khi xuất hiện mẩn đỏ, ngứa ngáy, nhiều người băn khoăn dị ứng có sốt không? Đặc biệt, cha mẹ càng lo lắng hơn khi thấy con mình có biểu hiện bất thường và tự hỏi trẻ bị dị ứng có sốt không hay bị dị ứng có sốt không ở người lớn. Đây là thắc mắc thường gặp nhưng không phải ai cũng nắm rõ. Bài viết sau sẽ giúp bạn trả lời thắc mắc dị ứng có gây sốt không? đồng thời cung cấp cách nhận biết và xử trí khi gặp tình trạng này.

I – Sốt là như thế nào?

Sốt là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng cao hơn ngưỡng bình thường. Ở người trưởng thành:

Nhiệt độ bình thường dao động từ 36,5°C – 37,5°C. Được coi là sốt khi:

– Đo ở miệng ≥ 37,5°C

– Đo ở nách ≥ 37,3°C

– Đo ở hậu môn ≥ 38°C

Sốt không phải bệnh, mà là một triệu chứng hoặc phản ứng của cơ thể trước tình trạng viêm, nhiễm trùng hoặc các yếu tố bất thường khác.

1. Cơ chế gây sốt

Quá trình gây sốt được khởi phát khi cơ thể phát hiện có tác nhân “lạ”:

Hệ miễn dịch tiết ra các chất trung gian gây viêm (cytokine, interleukin, prostaglandin). Các chất này tác động lên trung tâm điều nhiệt ở vùng dưới đồi của não, làm “tăng ngưỡng nhiệt chuẩn”. Kết quả là cơ thể sinh ra phản ứng run rẩy, co cơ để tạo nhiệt → thân nhiệt tăng lên.

Điều này lý giải vì sao nhiều người khi bắt đầu sốt thường cảm thấy ớn lạnh, run rẩy dù nhiệt độ thực sự đang tăng.

Sốt giúp tạo ra một môi trường không thuận lợi để mầm bệnh sinh sôi, từ đó giúp cơ thể bạn mau hồi phục hơn.

2. Biểu hiện thường gặp khi sốt

Tùy theo mức độ sốt mà biểu hiện sẽ khác nhau:

– Sốt nhẹ (37,5°C – 38,5°C): nóng nhẹ, da ửng hồng, người mệt mỏi.

– Sốt vừa (38,5°C – 39,5°C): ớn lạnh, đau đầu, chán ăn, nhức mỏi cơ thể.

– Sốt cao (>39,5°C): mặt đỏ, toát mồ hôi, tim đập nhanh, thở gấp, nguy cơ co giật ở trẻ nhỏ.

Triệu chứng đi kèm có thể là: đau cơ, đau họng, phát ban, ho, tiêu chảy hoặc ngứa (trong sốt dị ứng).

3. Nguyên nhân gây sốt phổ biến

Sốt có nhiều nguyên nhân khác nhau:

3.1. Nhiễm trùng

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây sốt. Khi vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng xâm nhập, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tăng thân nhiệt để hạn chế sự nhân lên của chúng. Một số bệnh thường gặp:

– Viêm họng, viêm amidan, viêm phổi: thường gây sốt cao kèm ho, đau họng, khó thở.

– Cúm, cảm lạnh: sốt nhẹ đến vừa, kèm theo sổ mũi, đau nhức cơ thể.

– Sốt xuất huyết: sốt cao đột ngột, đau đầu, chảy máu cam, xuất huyết dưới da.

– Sốt rét: sốt thành cơn, kèm rét run, vã mồ hôi, đau đầu, thiếu máu.

3.2. Phản ứng miễn dịch hoặc dị ứng

Một số trường hợp, cơ thể phản ứng quá mức với dị nguyên như phấn hoa, lông thú, thức ăn, thuốc… gây viêm và có thể kèm theo sốt. Đây chính là hiện tượng gọi là sốt dị ứng. Người bệnh ngoài sốt còn có thể nổi mề đay, ngứa, chảy nước mũi, sưng mí mắt hoặc môi. Trẻ nhỏ dễ gặp tình trạng này khi thay đổi thời tiết hoặc tiếp xúc thức ăn lạ.

3.3. Sau tiêm chủng

Cơ thể cần thời gian để làm quen và tạo miễn dịch với vaccine. Vì vậy, sốt nhẹ từ 37,5°C -38,5°C sau tiêm 24 – 48 giờ là bình thường.

– Ở trẻ em: có thể quấy khóc, chán ăn, ngủ không yên.

– Ở người lớn: cảm giác mệt mỏi, đau cơ, nhức đầu kèm sốt nhẹ.

Nếu sốt quá cao hoặc kéo dài trên 48 giờ thì cần đưa đi khám.

Sốt nhẹ sau khi tiêm chủng là một dấu hiệu tốt cho thấy hệ miễn dịch của cơ thể đang hoạt động và đáp ứng với vắc-xin. 

3.4. Dùng thuốc

Một số loại thuốc có thể gây phản ứng phụ dẫn đến sốt, thường gọi là sốt dị ứng thuốc.

– Thuốc kháng sinh (penicillin, cephalosporin).

– Thuốc chống động kinh.

– Thuốc kháng viêm hoặc một số thuốc điều trị ung thư.

Ngoài sốt, bệnh nhân có thể kèm phát ban, ngứa, khó thở → cần ngừng thuốc và thông báo ngay cho bác sĩ.

3.5. Nguyên nhân khác

Ngoài những yếu tố trên, sốt còn có thể xuất hiện trong nhiều tình trạng khác:

– Say nắng, sốc nhiệt: khi cơ thể mất khả năng điều hòa nhiệt độ.

– Bệnh tự miễn: lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp.

– Ung thư: một số bệnh ác tính như ung thư máu, lymphoma có thể gây sốt dai dẳng.

– Rối loạn chuyển hóa, nội tiết: cường giáp, tăng chuyển hóa.

4. Ý nghĩa của việc sốt

Sốt mang lại cả lợi ích lẫn nguy cơ, vì vậy cần hiểu đúng để xử trí phù hợp.

4.1. Mặt tích cực

Sốt không chỉ là dấu hiệu bệnh, mà còn mang nhiều ý nghĩa bảo vệ cơ thể:

– Tăng cường miễn dịch: Khi nhiệt độ cơ thể tăng, hoạt động của bạch cầu và kháng thể trở nên mạnh mẽ hơn, giúp tiêu diệt vi khuẩn, virus nhanh hơn.

– Hạn chế sự phát triển của vi sinh vật: Nhiều loại vi khuẩn và virus không thể sinh trưởng tốt trong môi trường nhiệt độ cao, vì vậy sốt giúp ức chế sự nhân lên của chúng.

– Báo hiệu tình trạng bất thường: Sốt là một tín hiệu quan trọng để con người nhận biết cơ thể đang gặp vấn đề và cần chú ý chăm sóc, điều trị.

4.2. Mặt tiêu cực

Tuy nhiên, nếu sốt kéo dài hoặc tăng quá cao, sốt có thể gây nhiều tác hại:

– Mất nước và điện giải: Nhiệt độ cao làm cơ thể toát mồ hôi nhiều, dễ dẫn đến mất nước, rối loạn cân bằng điện giải.

– Ảnh hưởng đến thần kinh: Ở trẻ nhỏ, sốt cao trên 39–40°C có thể gây co giật, thậm chí để lại biến chứng thần kinh nếu không xử trí kịp.

– Gây mệt mỏi, suy nhược: Người bệnh sốt cao liên tục thường kiệt sức, chán ăn, khó ngủ, dẫn đến suy giảm thể trạng.

– Nguy hiểm tính mạng: Trường hợp sốt quá cao (> 41°C) có thể gây tổn thương não, rối loạn nhịp tim, suy đa cơ quan.

4.3. Ý nghĩa trong y khoa

Đối với bác sĩ, sốt là một dấu hiệu lâm sàng quan trọng giúp định hướng chẩn đoán.

Mức độ sốt, kiểu sốt (sốt cao liên tục, sốt thành cơn, sốt kèm phát ban…) thường liên quan đến từng bệnh cụ thể, ví dụ:

– Sốt cao liên tục: viêm phổi, thương hàn.

– Sốt cơn: sốt rét.

– Sốt kèm phát ban: sởi, sốt xuất huyết, dị ứng…

II – Bị dị ứng có sốt không?

Thông thường, dị ứng không gây sốt. Các phản ứng dị ứng điển hình thường là nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy, chảy nước mũi, hắt hơi, phù nề da hoặc niêm mạc. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, người bệnh có thể bị dị ứng sốt:

– Dị ứng bội nhiễm: Khi bạn gãi ngứa quá nhiều do dị ứng, da có thể bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng. Lúc này, sốt là dấu hiệu của nhiễm trùng thứ phát, không phải do dị ứng.

– Phản ứng dị ứng thuốc nghiêm trọng: Một số phản ứng dị ứng thuốc hiếm gặp và nghiêm trọng, như hội chứng DRESS, có thể gây ra dị ứng sốt cao và cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.

– Sốc phản vệ: Phản ứng dị ứng toàn thân nghiêm trọng này có thể kèm theo sốt, nhưng đây không phải là triệu chứng chính. Sốt trong trường hợp này thường đi kèm với các dấu hiệu nguy hiểm khác như khó thở, tụt huyết áp, sưng phù.

Ở trẻ nhỏ, cha mẹ thường thắc mắc trẻ bị dị ứng có sốt không? Câu trả lời là có thể, nhất là khi trẻ có cơ địa nhạy cảm hoặc phản ứng với sữa, thức ăn, thuốc, thời tiết. Nếu trẻ bị dị ứng sốt cao kèm theo khó thở, phù mặt, nổi mề đay lan rộng, cần đưa trẻ đi khám ngay.

III – Sốt dị ứng là gì?

Sốt dị ứng là tình trạng cơ thể xuất hiện sốt khi phản ứng quá mức với một dị nguyên (yếu tố gây dị ứng) như phấn hoa, bụi, lông thú, thức ăn, thuốc hoặc thay đổi thời tiết. Đây là hiện tượng ít gặp, tuy nhiên, trong một số tình huống đặc biệt, hệ miễn dịch phản ứng mạnh mẽ, tiết ra nhiều chất trung gian gây viêm (histamin, cytokine) làm rối loạn trung tâm điều nhiệt ở não → dẫn đến sốt dị ứng.

Dị ứng bị sốt thường đi kèm với nổi mề đay toàn thân

IV – Đặc điểm của sốt dị ứng

Để nhận diện đúng sốt dị ứng, cần nắm rõ những dấu hiệu đặc trưng dưới đây.

1. Thường là sốt nhẹ (37,5°C – 38°C)

Sốt trong dị ứng thường không quá cao, bởi cơ thể chỉ phản ứng miễn dịch với dị nguyên chứ không phải chống lại vi khuẩn/virus. Người bệnh có thể thấy hơi nóng, mệt, nhưng ít khi kèm rét run dữ dội như khi nhiễm trùng.

2. Đi kèm các triệu chứng dị ứng rõ rệt

Ngoài sốt, người bệnh thường xuất hiện đồng thời các biểu hiện:

– Nổi mề đay, phát ban đỏ từng mảng hoặc toàn thân.

– Ngứa da dữ dội, nhất là về đêm.

– Chảy nước mũi, hắt hơi liên tục nếu nguyên nhân là phấn hoa, bụi, lông thú.

– Phù nề môi, mí mắt hoặc mặt nếu dị ứng nặng.

Đây là đặc điểm quan trọng để phân biệt sốt do dị ứng với sốt do cảm cúm, viêm nhiễm.

3. Xuất hiện sau khi tiếp xúc dị nguyên

Sốt dị ứng thường khởi phát nhanh, chỉ vài phút đến vài giờ sau khi cơ thể tiếp xúc với yếu tố gây dị ứng. Nhờ vậy, nếu theo dõi kỹ, người bệnh hoặc cha mẹ có thể phát hiện “điểm khởi phát” của cơn sốt.

4. Hiếm khi gây sốt cao

Trường hợp sốt cao (> 38,5°C) rất ít gặp. Nếu xảy ra thường do:

– Dị ứng thuốc: phản ứng mạnh, đôi khi kèm nổi ban toàn thân, phù mạch.

– Phản ứng phản vệ: nguy hiểm, có thể kèm khó thở, tụt huyết áp, cần cấp cứu ngay.

Nếu người bệnh sốt cao kéo dài, cần thận trọng vì rất có thể không phải sốt dị ứng, mà là sốt do nhiễm trùng (như sốt xuất huyết, viêm phổi, cúm).

V – Phân biệt sốt dị ứng và sốt nhiễm khuẩn ( nhiễm trùng )

Để tránh nhầm lẫn, hãy tham khảo bảng phân biệt dưới đây giữa sốt do dị ứng và sốt do nhiễm khuẩn:

Đau nhức mỏi là triệu chứng bình thường của sốt virus

VI – Cách xử trí khi bị sốt dị ứng 

Khi gặp tình trạng bị sốt dị ứng, người bệnh cần xử trí đúng để hạ sốt an toàn và giảm triệu chứng dị ứng.

1. Hạ sốt đúng cách

– Theo dõi nhiệt độ cơ thể: Khi bị sốt dị ứng, người bệnh cần thường xuyên theo dõi thân nhiệt bằng nhiệt kế điện tử hoặc thủy ngân. Việc đo có thể thực hiện ở nách, miệng hoặc hậu môn tùy từng đối tượng, nên lặp lại mỗi 3 – 4 giờ để nắm rõ diễn tiến. Đặc biệt với trẻ em, cần quan sát sát sao hơn vì trẻ dễ tăng sốt nhanh và có nguy cơ co giật.

– Thuốc hạ sốt: Trong các thuốc hạ sốt, Paracetamol là lựa chọn phổ biến và an toàn nhất. Liều dùng khuyến cáo là 10–15 mg/kg cân nặng/lần, tối đa 4 lần trong ngày và mỗi lần phải cách nhau ít nhất 4 – 6 giờ.

Người bệnh tuyệt đối không được tự ý tăng liều vì có nguy cơ gây ngộ độc gan, cũng như không nên phối hợp với các loại thuốc hạ sốt khác như Ibuprofen khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

– Chườm ấm: Khi muốn chườm để hạ sốt, nên dùng khăn sạch thấm nước ấm khoảng 37–38°C, tuyệt đối không quá lạnh hay quá nóng. Khăn được lau nhẹ nhàng ở các vùng nhiều mạch máu nông như trán, nách, bẹn hoặc cổ để giúp tỏa nhiệt hiệu quả. Người bệnh không nên chườm lạnh hay dùng đá vì dễ gây co mạch, khiến thân nhiệt thực tế tăng cao hơn thay vì giảm xuống.

– Uống nhiều nước: Khi sốt, cơ thể thường mất nhiều nước và muối qua mồ hôi, vì vậy người bệnh nên uống nước ấm từng ngụm nhỏ và chia thành nhiều lần trong ngày. Bên cạnh nước lọc, có thể bổ sung thêm dung dịch oresol hoặc nước ép trái cây để bù điện giải và cung cấp vitamin.

Với trẻ nhỏ, cha mẹ nên cho bé bú nhiều lần hơn hoặc cho uống thêm nước theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để tránh tình trạng mất nước.

2. Giảm triệu chứng dị ứng

Bên cạnh việc hạ sốt, người bệnh cũng cần tập trung vào xử trí các triệu chứng dị ứng đi kèm

Thuốc kháng histamin thường được sử dụng để làm giảm ngứa, nổi mề đay, hắt hơi hay sổ mũi do dị ứng. Với những trường hợp sốt dị ứng nổi mề đay hoặc sốt dị ứng ngứa, có thể kết hợp chăm sóc da bằng các loại kem làm dịu, đặc biệt là sản phẩm chứa chiết xuất rau má, giúp làm mát da, giảm sưng đỏ và hạn chế cảm giác ngứa rát.

Kem bôi chứa chiết xuất rau má giúp cung cấp độ ẩm cần thiết, giảm mẩn đỏ, ngứa khó chịu

( Xem thêm: Yoosun Rau má có dùng được cho trẻ sơ sinh )

Ngoài ra, cần lưu ý không nên gãi hay chà xát mạnh lên vùng da tổn thương vì dễ gây trầy xước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và dẫn đến nhiễm trùng da.

3. Loại bỏ dị nguyên

Một trong những bước quan trọng nhất khi xử trí sốt dị ứng là loại bỏ nguyên nhân gây ra phản ứng. Người bệnh cần cố gắng xác định yếu tố dị nguyên đã tiếp xúc trước đó, chẳng hạn như thực phẩm (hải sản, sữa bò, đậu phộng, trứng…), thuốc đang sử dụng, hay các yếu tố môi trường như phấn hoa, bụi bẩn, lông thú, nấm mốc.

Việc loại bỏ và tránh tiếp xúc lặp lại sẽ giúp tình trạng dị ứng nhanh chóng cải thiện và ngăn ngừa tái phát. Trong trường hợp nghi ngờ sốt dị ứng thuốc, người bệnh cần ngừng ngay loại thuốc đang dùng, ghi nhớ tên thuốc và báo cho bác sĩ để được thay thế bằng thuốc khác an toàn hơn.

Tuyệt đối không tự ý dùng lại loại thuốc đã từng gây dị ứng, vì lần sau phản ứng có thể nặng hơn và tiềm ẩn nguy cơ phản vệ.

4. Khi nào cần đi khám ngay?

Trong nhiều trường hợp, sốt dị ứng có thể tự thuyên giảm khi loại bỏ dị nguyên và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, người bệnh cần đặc biệt cảnh giác và đi khám ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu nguy hiểm. Cụ thể:

– Khi trẻ bị dị ứng sốt cao trên 38,5°C và không hạ dù đã dùng 2 liều thuốc hạ sốt, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để tránh nguy cơ co giật do sốt.

– Nếu người bệnh có biểu hiện khó thở, khò khè, phù mặt, môi hoặc lưỡi, đây có thể là dấu hiệu của phản vệ – tình trạng cấp cứu đe dọa tính mạng, cần được xử trí ngay.

– Những trường hợp nổi mẩn đỏ toàn thân kèm sốt cao rất dễ nhầm với bệnh sốt xuất huyết hay các bệnh truyền nhiễm khác, cần bác sĩ thăm khám để loại trừ.

– Nếu người bệnh có biểu hiện mệt lả, co giật, hoặc rơi vào trạng thái lơ mơ, không nên tự xử trí tại nhà mà phải đưa đi cấp cứu ngay để được điều trị kịp thời.

5. Chăm sóc hỗ trợ tại nhà

Ngoài việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, chăm sóc tại nhà đóng vai trò quan trọng giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn khi bị sốt dị ứng. Người bệnh nên nghỉ ngơi nhiều, tránh lao động nặng hay thức khuya để cơ thể có thời gian phục hồi.

Về chế độ ăn, nên ưu tiên các món dễ tiêu hóa như cháo, súp, cơm mềm, đồng thời tránh đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ hay các thực phẩm từng gây dị ứng trước đó.

Súp là một lựa chọn tuyệt vời để bổ sung vào chế độ ăn uống khi bị sốt dị ứng

Môi trường sống cũng cần được chú ý: hãy giữ không gian phòng thoáng mát, sạch sẽ, hạn chế bụi bẩn, phấn hoa hay lông thú vì đây là những yếu tố dễ kích hoạt dị ứng trở lại. Nếu trẻ nhỏ bị sốt dị ứng, cha mẹ nên thường xuyên thay ga gối, quần áo cotton mềm để hạn chế ma sát và ngứa.

Bên cạnh đó, việc tăng cường sức đề kháng là rất cần thiết. Người bệnh có thể bổ sung thêm vitamin C qua các loại trái cây tươi như cam, quýt, kiwi, dâu tây; kết hợp ăn nhiều rau xanh, uống đủ nước để giúp cơ thể thanh lọc và chống oxy hóa. Với trẻ em, có thể tăng cường dinh dưỡng thông qua bữa ăn cân đối và bổ sung sữa hoặc thực phẩm phù hợp theo lời khuyên bác sĩ.

Tóm lại, dị ứng hiếm khi gây sốt và nếu có thì thường chỉ ở mức nhẹ. Khi gặp tình trạng sốt dị ứng, người bệnh cần theo dõi chặt chẽ để phân biệt với các bệnh lý khác. Đặc biệt, nếu trẻ bị dị ứng kèm sốt cao kéo dài, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám sớm để được chẩn đoán và xử trí an toàn.

Tham khảo thêm:

• Bị dị ứng có được ngồi quạt không? Giải đáp và lưu ý khi dùng
• Dị ứng nên ăn gì và kiêng ăn gì? Thực phẩm nên ăn và cần tránh

Tài liệu tham khảo:

1. Can Allergies Cause a Fever?

https://www.parents.com/health/allergies/can-allergies-cause-a-fever/

2. Can Allergies Cause Fever and Chills?

https://share.upmc.com/2023/09/how-to-tell-if-its-allergies-or-illness/

3. Fever is not a symptom of allergies

https://acaai.org/allergies/symptoms/fever/

4. What Is Hay Fever (Allergic Rhinitis)? – Benadryl

https://www.benadryl.com/allergies/hay-fever-allergic-rhinitis

Kem bôi da Yoosun Rau má

• Làm thơm và dưỡng da, giúp da mềm mịn
• Góp phần ngăn ngừa các tác nhân gây mụn, rôm sảy, mẩn ngứa, hăm da
• Làm mát dịu da
• Làm mờ các vết sẹo, vết thâm do mụn

Gel tắm gội thảo dược Yoosun Rau má

Làm sạch nhẹ nhàng. Giúp làm mát, dịu da, góp phần ngăn ngừa mẩn ngứa, giảm mẩn đỏ.

Sữa dưỡng ẩm cho bé Yoosun Rau má

• Dưỡng ẩm, làm mềm da, mát da
• Giúp giảm ngứa do khô da

Dầu massage cho bé Yoosun Rau má

• Làm mềm, mượt da, hỗ trợ cho việc mát - xa cho bé
• Tạo lớp màng giữ ẩm trên da bé, tăng cường hàng rào bảo vệ da
• Giúp làm mát, dịu da, dùng cho các vết hăm tã, vùng cứt trâu của trẻ

CÔNG TY TNHH ĐẠI BẮC
Địa chỉ: Số 11, đường Công Nghiệp 4, Khu Công Nghiệp Sài Đồng B, Phường Long Biên, Tp. Hà Nội
Nhà máy sản xuất: Đường D1, KCN Yên Mỹ II, xã Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên