Dị ứng với gián: Dấu hiệu nhận biết, xử lý và phòng tránh

Gián vốn được xem là “nỗi ám ảnh” của nhiều gia đình vì sự mất vệ sinh và mùi hôi khó chịu. Tuy nhiên, ít người biết rằng gián còn có thể trở thành tác nhân gây dị ứng. Nhiều người bị dị ứng con gián với những biểu hiện như hắt hơi, ho, khó thở hay nổi mẩn đỏ trên da. Đây là vấn đề không nên xem nhẹ vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp lâu dài.

I – Dị ứng với gián là như thế nào? 

Dị ứng với gián là tình trạng hệ miễn dịch phản ứng quá mức khi tiếp xúc với protein có trong nước bọt, phân hoặc xác gián. Những chất này có thể phát tán trong không khí, bám vào bụi, thảm, chăn ga gối hoặc đồ đạc trong nhà, từ đó gây ra các phản ứng dị ứng.

Khác với các loại dị ứng bụi hay phấn hoa, dị ứng gián thường xuất hiện trong môi trường sống kém vệ sinh, nơi gián dễ sinh sôi.

Gián được xem là sinh vật “sống dai” bậc nhất và có khả năng thích nghi rất cao

II – Nguyên nhân bị dị ứng với gián 

1. Protein trong cơ thể gián

Nước bọt, phân, dịch tiết và xác gián phân hủy đều chứa nhiều loại protein gây dị ứng. Khi con người tiếp xúc trực tiếp hoặc hít phải những protein này, hệ miễn dịch sẽ nhận diện chúng như “chất lạ” và phản ứng quá mức, từ đó gây ra các triệu chứng của dị ứng gián.

2. Gián phát tán dị nguyên vào môi trường

Dị nguyên từ gián có thể phát tán khắp nơi trong môi trường sống. Khi phân và xác gián khô vỡ ra, các hạt nhỏ sẽ bay lơ lửng trong không khí và dễ dàng đi vào đường thở. Chúng cũng có thể bám vào bụi trong nhà, tích tụ trên thảm, rèm, chăn ga hoặc đồ nội thất.

Không chỉ vậy, khi gián bò qua thức ăn hay đồ dùng, chúng để lại chất thải và nước bọt, vô tình làm ô nhiễm nguồn thực phẩm và tăng nguy cơ bị dị ứng con gián.

3. Môi trường sống kém vệ sinh

Nhà ở ẩm thấp, tối tăm, nhiều khe hở và rác thải không được xử lý thường xuyên chính là môi trường lý tưởng để gián sinh sôi. Khi số lượng gián ngày càng nhiều, nguy cơ bị dị ứng con gián cũng tăng cao do dị nguyên từ phân, nước bọt và xác gián phát tán dày đặc trong không khí.

4. Cơ địa nhạy cảm

Trẻ em, người già và những người có tiền sử hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng thường dễ bị kích hoạt phản ứng mạnh khi tiếp xúc với dị nguyên từ gián. Thêm vào đó, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng: nếu trong gia đình đã có người bị hen hoặc dị ứng thì nguy cơ mắc dị ứng với con gián sẽ cao hơn.

III – Biểu hiện dị ứng với gián

Khi tiếp xúc với dị nguyên từ gián (phân, nước bọt, xác gián phân hủy), cơ thể có thể xuất hiện nhiều phản ứng khác nhau. Các dấu dị ứng với gián thường gặp gồm:

1. Biểu hiện hô hấp

Đây là những triệu chứng thường gặp nhất, xảy ra khi hít phải các chất gây dị ứng từ gián:

– Viêm mũi dị ứng: Hắt hơi liên tục, sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa mũi.

– Ho: Ho khan hoặc ho có đờm, thường xảy ra vào ban đêm hoặc sáng sớm.

– Hen suyễn: Dị ứng gián là nguyên nhân hàng đầu gây bùng phát các cơn hen suyễn, đặc biệt là ở trẻ em. Các triệu chứng bao gồm thở khò khè, tức ngực, khó thở và nặng hơn có thể gây suy hô hấp.

2. Biểu hiện trên da

– Nổi mẩn đỏ, phát ban: Da xuất hiện các nốt mẩn đỏ, ngứa.

– Nổi mề đay: Các sẩn phù trên da, màu hồng hoặc đỏ, rất ngứa, có thể xuất hiện thành từng đám.

– Ngứa da: Cảm giác ngứa ngáy khó chịu, đặc biệt là ở những vùng da hở.

Da xuất hiện các nốt đỏ li ti, mảng ban đỏ khi bị dị ứng với con gián 

3. Biểu hiện ở mắt

– Ngứa mắt: Mắt có cảm giác ngứa rát, khó chịu.

– Đỏ mắt: Mắt bị đỏ do viêm kết mạc dị ứng.

– Chảy nước mắt: Mắt bị chảy nước liên tục. mề đay.

4. Biểu hiện toàn thân khác

Một số người có thể trải qua các triệu chứng toàn thân ít nghiêm trọng hơn nhưng vẫn gây khó chịu, chẳng hạn như:

– Ngứa toàn thân: Cảm giác ngứa ngáy lan tỏa khắp cơ thể.

– Mệt mỏi toàn thân: Dị ứng kéo dài có thể gây mệt mỏi, uể oải, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và giấc ngủ.

IV – Cách xử lý khi bị dị ứng gián

Khi xuất hiện các triệu chứng dị ứng gián, người bệnh cần xử lý đúng cách để giảm khó chịu và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng.

1. Tránh tiếp xúc với gián

Ngay khi nhận thấy dấu hiệu dị ứng với con gián, việc đầu tiên cần làm là hạn chế tối đa tiếp xúc với chúng:

– Không chạm trực tiếp vào gián, phân gián hoặc xác gián bằng tay trần.

– Khi dọn dẹp khu vực có gián, hãy mang găng tay, khẩu trang và nếu có thể thì đeo cả kính bảo hộ.

– Sau khi dọn, cần rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn và lau sạch bề mặt bằng dung dịch tẩy rửa để loại bỏ dị nguyên còn sót lại.

– Đảm bảo nhà cửa luôn thông thoáng, sạch sẽ để hạn chế sự phát tán của protein từ gián trong không khí.

2. Sơ cứu tại nhà

Trong trường hợp triệu chứng mới xuất hiện và còn nhẹ, có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ:

– Đeo khẩu trang khi lau dọn: giúp hạn chế hít phải bụi chứa protein từ gián.

– Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: giúp loại bỏ bụi và dị nguyên bám trong đường thở, giảm nghẹt mũi, hắt hơi.

– Tắm rửa và thay quần áo: đặc biệt sau khi tiếp xúc với nơi có gián, nhằm loại bỏ dị nguyên bám trên da và tóc.

– Uống nhiều nước: giúp làm dịu niêm mạc hô hấp, giảm khô rát và ngứa ngáy trong cổ họng.

– Chườm lạnh lên vùng da bị ngứa hoặc nổi mẩn: có thể giúp giảm sưng đỏ và khó chịu.

3. Dùng thuốc khi cần thiết

Nếu triệu chứng dị ứng con gián rõ rệt hơn, có thể cần đến hỗ trợ từ thuốc:

– Thuốc kháng histamin: giúp giảm hắt hơi, ngứa mũi, chảy nước mũi, nổi mẩn ngứa.

– Thuốc xịt mũi corticoid: làm giảm tình trạng viêm mũi dị ứng kéo dài.

– Thuốc giãn phế quản: dùng cho người bị hen suyễn hoặc khó thở do dị ứng nặng.

Lưu ý:

– Không tự ý dùng thuốc liều cao hoặc kéo dài. Việc dùng thuốc cần có chỉ định từ bác sĩ để tránh tác dụng phụ.

–  Sử dụng kem bôi chứa chiết xuất rau má giúp làm dịu vùng da nổi mẩn, giảm ngứa và kích ứng.

Chiết xuất rau má giúp bảo vệ da khỏi vi khuẩn, giảm nguy cơ viêm nhiễm.

( Xem thêm: Bộ sản phẩm chứa chiết xuất rau má )

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Một số trường hợp cần thăm khám y tế sớm để tránh biến chứng:

– Triệu chứng dị ứng với gián kéo dài trên 1 – 2 tuần không thuyên giảm dù đã vệ sinh và dùng thuốc cơ bản.

– Xuất hiện các cơn ho dữ dội, khó thở, khò khè hoặc cảm giác tức ngực.

– Người bệnh hen suyễn có dấu hiệu tái phát hoặc tình trạng nặng hơn sau khi tiếp xúc với gián.

– Có biểu hiện sốc phản vệ (sưng môi, lưỡi, mặt, khó thở, tụt huyết áp, chóng mặt) – đây là tình trạng cấp cứu y tế, cần đến bệnh viện ngay lập tức.

V – Phòng tránh dị ứng với gián 

Để hạn chế tình trạng dị ứng gián, ngoài việc điều trị khi có triệu chứng, quan trọng nhất là loại bỏ và ngăn ngừa sự xuất hiện của gián trong môi trường sống. Một số biện pháp hiệu quả gồm:

1. Giữ vệ sinh nhà cửa sạch sẽ

Để hạn chế nơi trú ẩn của gián, cần thường xuyên lau dọn sàn nhà, gầm tủ và các góc khuất trong nhà. Bên cạnh đó, việc vệ sinh bếp núc hằng ngày, không để dầu mỡ hay vụn thức ăn bám lại cũng rất quan trọng để ngăn gián tìm đến nguồn thức ăn. Ngoài ra, nên giặt rèm cửa, ga trải giường và khăn trải bàn định kỳ nhằm loại bỏ bụi cũng như dị nguyên từ gián còn sót lại trong không gian sống.

2. Quản lý rác thải và thức ăn

Để ngăn ngừa gián tìm đến, cần chú ý quản lý rác thải và thức ăn thật tốt. Hãy đổ rác hằng ngày, không để rác ứ đọng qua đêm, đồng thời sử dụng thùng rác có nắp đậy kín để gián không thể xâm nhập. Bên cạnh đó, thức ăn nên được bảo quản trong hộp hoặc túi kín, tránh để hở vì mùi thức ăn dễ thu hút gián xuất hiện trong nhà.

3. Ngăn chặn đường vào của gián

Có thể sử dụng bẫy gián, gel diệt gián hoặc các loại tinh dầu tự nhiên như bạc hà, sả, oải hương để xua đuổi gián một cách an toàn. Tuy nhiên, nên hạn chế dùng thuốc xịt hóa chất trong không gian kín vì mùi và thành phần hóa học của chúng có thể gây kích ứng đường hô hấp, đặc biệt nguy hiểm cho những người đang bị dị ứng con gián.

Thuốc xịt côn trùng có thể gây hại cho sức khỏe

4. Sử dụng biện pháp diệt gián an toàn

Để loại bỏ gián một cách an toàn, có thể sử dụng bẫy gián, gel diệt gián hoặc tận dụng các tinh dầu tự nhiên như bạc hà, sả hay oải hương để xua đuổi. Tuy nhiên, cần hạn chế dùng thuốc xịt hóa chất trong không gian kín vì chúng dễ gây kích ứng đường hô hấp, đặc biệt nguy hiểm đối với những người đang bị dị ứng con gián.

5. Tạo môi trường sống khô thoáng

Gián thường ưa thích môi trường ẩm thấp và tối tăm, vì vậy việc giữ cho nhà cửa luôn khô ráo là rất quan trọng. Hãy chú ý sửa chữa kịp thời các chỗ rò rỉ nước ở bồn rửa, nhà vệ sinh hay đường ống để hạn chế độ ẩm. Đồng thời, nên thường xuyên mở cửa sổ hoặc sử dụng quạt thông gió để không khí được lưu thông, tạo không gian thoáng mát và sạch sẽ, từ đó ngăn gián sinh sôi.

6. Bảo vệ cá nhân khi dọn dẹp

Khi dọn dẹp những khu vực có nhiều gián, bạn nên đeo khẩu trang và găng tay để hạn chế tối đa việc tiếp xúc với dị nguyên. Sau khi hoàn tất, hãy tắm rửa sạch sẽ, thay quần áo và rửa tay bằng xà phòng để loại bỏ hoàn toàn bụi bẩn cũng như protein từ gián còn bám trên cơ thể.

Dị ứng với gián không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe hô hấp và làn da. Giữ gìn không gian sống sạch sẽ, chủ động phòng tránh gián và đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường chính là cách tốt nhất để bảo vệ bạn và gia đình.

Tham khảo thêm:

• Cách chữa dị ứng côn trùng đốt
• Dị ứng nhộng tằm: Mẹo nhận biết và các bước xử lý an toàn

Tài liệu tham khảo:

1. The Cockroach and Allergic Diseases

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3423599/

2. Cockroach allergens and asthma

https://www.jacionline.org/article/S0091-6749%2801%2930848-5/fulltext

3. Current practices and future trends in cockroach allergen immunotherapy

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0161589023001384

4. Component-Resolved Diagnosis of American Cockroach (Periplaneta americana) Allergy in Patients From Different Geographical Areas

https://www.frontiersin.org/journals/allergy/articles/10.3389/falgy.2021.691627/full

5. Cockroach Allergy Facts, Symptoms, and Treatment

https://www.thermofisher.com/allergy/us/en/allergen-fact-sheets/cockroach.html

Kem bôi da Yoosun Rau má

• Làm thơm và dưỡng da, giúp da mềm mịn
• Góp phần ngăn ngừa các tác nhân gây mụn, rôm sảy, mẩn ngứa, hăm da
• Làm mát dịu da
• Làm mờ các vết sẹo, vết thâm do mụn

Gel tắm gội thảo dược Yoosun Rau má

Làm sạch nhẹ nhàng. Giúp làm mát, dịu da, góp phần ngăn ngừa mẩn ngứa, giảm mẩn đỏ.

Sữa dưỡng ẩm cho bé Yoosun Rau má

• Dưỡng ẩm, làm mềm da, mát da
• Giúp giảm ngứa do khô da

Dầu massage cho bé Yoosun Rau má

• Làm mềm, mượt da, hỗ trợ cho việc mát - xa cho bé
• Tạo lớp màng giữ ẩm trên da bé, tăng cường hàng rào bảo vệ da
• Giúp làm mát, dịu da, dùng cho các vết hăm tã, vùng cứt trâu của trẻ

CÔNG TY TNHH ĐẠI BẮC
Địa chỉ: Số 11, đường Công Nghiệp 4, Khu Công Nghiệp Sài Đồng B, Phường Long Biên, Tp. Hà Nội
Nhà máy sản xuất: Đường D1, KCN Yên Mỹ II, xã Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên