Viêm da cơ địa mãn tính là gì? Biểu hiện, biến chứng và điều trị

Viêm da cơ địa mãn tính là tình trạng bệnh viêm da cơ địa tái đi tái lại nhiều lần trong nhiều năm. Ở giai đoạn mãn tính, các tổn thương trên da nghiêm trọng hơn so với giai đoạn viêm da cơ địa cấp tính, da trở nên dày, có vảy và dai, thâm, cứng lại, bị nứt nẻ và xuất hiện nếp nhăn. Việc điều trị theo đó cũng gặp nhiều khó khăn hơn, làm tăng nguy cơ xảy ra các biến chứng như nhiễm trùng da do vi khuẩn và vi rút.

I – Viêm da cơ địa mãn tính là gì?

Bệnh viêm da cơ địa được phân thành 2 giai đoạn là viêm da cơ địa cấp tính và viêm da cơ địa mãn tính.

Trong đó, viêm da cơ địa mãn tính là tình trạng bệnh tái đi tái lại viêm da nhiều lần trong nhiều năm. Ở cấp độ mãn tính, bệnh viêm da cơ địa gây ra nhiều tổn thương hơn đến da so với viêm da cơ địa cấp tính. Việc chữa viêm da cơ địa mãn tính cũng gặp nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian, công sức hơn.

Hình ảnh viêm da cơ địa mãn tính tái đi tái lại và kéo dài nhiều năm.

II – Nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa mãn tính

Nguyên nhân chính xác của bệnh viêm da cơ địa mãn tính là không rõ ràng nhưng thường liên quan đến sự kết hợp giữa viêm dị ứng, các yếu tố di truyền, thực phẩm, môi trường và hệ thống miễn dịch.

1. Viêm dị ứng

Một số nghiên cứu cho thấy, viêm da cơ địa là một phần của bộ ba dị ứng (viêm da dị ứng, viêm mũi dị ứng và hen suyễn) có thể bắt đầu đồng thời hoặc liên tiếp trong “cuộc diễu hành dị ứng”. Những bệnh nhân mắc bộ ba dị ứng có hàng rào khiếm khuyết ở da, đường hô hấp trên và đường hô hấp dưới có thể dẫn đến các triệu chứng.

2. Di truyền

Mặc dù bệnh viêm da cơ địa không phải là một bệnh truyền nhiễm nhưng nó có xu hướng di truyền trong gia đình. Bạn có thể đặc biệt dễ mắc bệnh này nếu cha mẹ hoặc người thân khác có tiền sử dị ứng, hen suyễn và các triệu chứng bệnh viêm da liên quan.

Cụ thể hơn, nếu một trong hai cha mẹ bị dị ứng, có hơn 50% khả năng con cái của họ sẽ phát triển các triệu chứng dị ứng. Nếu cả hai cha mẹ đều bị ảnh hưởng, có tới 80% con cái sẽ bị ảnh hưởng.

Các biến đổi di truyền bao gồm đột biến mất chức năng của filaggrin ( protein tổng hợp sợi Ag trong) một loại protein biểu bì bị phân hủy thành yếu tố dưỡng ẩm tự nhiên. Đột biến filaggrin có ở tới 30% bệnh nhân viêm da dị ứng và cũng có thể khiến bệnh nhân dễ mắc bệnh vảy cá thông thường, viêm mũi dị ứng và dày sừng nang lông.

3. Quá mẫn với thực phẩm

Các vấn đề về tiêu hóa và nhạy cảm với thực phẩm cũng có thể đóng một vai trò nào đó, mặc dù mối liên hệ của chúng với bệnh viêm da cơ địa mãn tính chưa được xác định rõ ràng.

Một số nghiên cứu cho thấy, quá mẫn cảm với thực phẩm cũng có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm bệnh viêm da dị ứng ở 10- 30% bệnh nhân. Khoảng 90% các phản ứng hoặc đợt bùng phát như vậy là do trứng, sữa, đậu phộng, đậu nành và lúa mì gây ra.

Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, có thể có mối liên hệ giữa hút thuốc và bệnh viêm da cơ địa khởi phát ở người lớn.

Nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa mãn tính thường liên quan đến sự kết hợp giữa viêm dị ứng, các yếu tố di truyền, thực phẩm.

4. Rối loạn chức năng hàng rào bảo vệ da

Hàng rào bảo vệ da – lớp biểu bì bị viêm, làm giảm hàm lượng ceramide và ảnh hưởng đến chức năng ngăn chặn và phản ứng viêm của da. Mặt khác còn làm tăng mất nước qua da và tăng sự xâm nhập của các chất gây kích ứng và dị ứng.

Hậu quả là tạo điều kiện cho các tác nhân và vi khuẩn dễ dàng tấn công vào da, gây ra bệnh viêm da cơ địa.

5. Hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức

Viêm da cơ địa dị ứng là hệ quả của hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức khiến hàng rào bảo vệ da trở nên khô và ngứa. Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể và có nhiều triệu chứng khác nhau.

6. Môi trường

Ngoài các nguyên nhân trên, còn có nhiều yếu tố môi trường là tăng nguy cơ mắc bệnh viêm da cơ địa mãn tính gồm:

– Phản ứng dị ứng với phấn hoa, lông thú cưng và thức ăn là những tác nhân gây bệnh viêm da cơ địa mãn tính phổ biến.

– Một nguyên nhân khác có thể gây ra bệnh viêm da cơ địa mãn tính là do tiếp xúc vật lý với hóa chất, vải và thuốc nhuộm mà bạn có thể bị dị ứng.

– Một số loại xà phòng, dầu gội gây gàu, sản phẩm tắm tạo bọt, sữa tắm và sữa rửa mặt

– Nước xả vải, chất tẩy rửa có chất bảo quản, thuốc nhuộm

– Một số loại vải như len hoặc polyester trong quần áo và ga trải giường

– Thực vật, chẳng hạn như cây thường xuân độc.

– Tiếp xúc lâu với không khí khô, nhiệt độ quá cao hoặc quá lạnh.

– Cồn xát.

– Thuốc trừ sâu.

– Nước hoa.

– Niken.

– Chất tẩy rửa và khử trùng bề mặt.

– Chất lỏng tự nhiên như nước ép từ trái cây, rau và thịt.

– Hương thơm trong nến.

– Mạt bụi, không gian sống bẩn.

Các yếu tố môi trường, tâm lý căng thẳng cũng làm tăng nguy cơ mắc viêm da cơ địa mãn tính.

7. Căng thẳng

Căng thẳng về mặt cảm xúc cũng có thể làm bùng phát bệnh viêm da cơ địa mãn tính, nhưng các nhà khoa học vẫn chưa tìm được lý do chính xác. Theo ghi nhận, các triệu chứng và đợt bùng phát bệnh viêm da cơ địa mãn tính ở một số người có xu hướng nghiêm trọng hơn khi bị căng thẳng.

III – Triệu chứng nhận biết viêm da cơ địa mãn tính

Bệnh viêm da cơ địa có xu hướng bắt đầu đột ngột với làn da rất ngứa. Gãi da ngứa thường gây phát ban ở một hoặc nhiều vùng da. Khi bệnh viêm da dị ứng bắt đầu, người bệnh có thể nhận thấy một hoặc nhiều triệu chứng sau đây:

– Da ngứa.

– Các vùng khô, có vảy.

– Phát ban đỏ (đặc biệt là ở những người có tông màu da sáng).

– Các vết sưng nhỏ, thô ráp (thường gặp hơn ở những người có tông màu da sẫm hơn).

– Các vùng da có màu nâu sẫm, tím hoặc xám (tông màu da sẫm hơn).

– Da cảm thấy ấm và có thể sưng (viêm)

– Vết xước.

– Da thô ráp do gãi.

– Các vết sưng hoặc phát ban rỉ dịch.

– Các mụn nước rỉ ra và đóng vảy.

– Sau khi lành, da có thể sáng hơn hoặc sẫm màu hơn ở nơi bạn bị viêm da cơ địa.

– Các đợt bùng phát có thể đến rồi đi trong nhiều năm. Trong khi da đang lành ở một vùng, các đợt bùng phát có thể xảy ra ở các vùng khác. Các đợt bùng phát cũng có thể xảy ra ở cùng một vị trí nhiều lần.

Các cơn bùng phát có thể tăng rồi giảm hoặc dừng lại trong một thời gian rồi lại bùng phát. Theo thời gian, bệnh viêm da dị ứng có thể khiến da trở nên:

– Dày, có vảy và dai.

– Nứt nẻ, nếp nhăn.

– Thâm và cứng lại.

Viêm da cơ địa mãn tính kéo dài khiến dày, có vảy và dai, xuất hiện tình trạng nứt nẻ, nếp nhăn.

Tuổi tác và chủng tộc có thể ảnh hưởng đến các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa mãn tính:

1. Triệu chứng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

– Phát ban hoặc các nốt sần có vảy thường xuất hiện trên má: Trong khi viêm da cơ địa dị ứng có thể xuất hiện ở bất cứ đâu, thì trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường bị ở má, trán hoặc da đầu. Các đợt bùng phát sau đó cũng có thể xuất hiện ở thân, chân hoặc cánh tay. Trên tông màu da sáng hơn, bạn thường thấy phát ban đỏ với các nốt sần. Trẻ em có tông màu da sẫm hơn có thể có một số nốt sần có hoặc không có mẩn đỏ và các vùng da sẫm màu hơn.

– Ngứa dữ dội: Khi da trẻ bị ngứa, trẻ sẽ cọ xát vào thứ gì đó như chăn, thảm hoặc đồ vật khác. Việc cọ xát có thể gây ra các vết sưng, có thể rỉ dịch và sau đó đóng vảy.

– Các vùng khô, có vảy: Bạn có thể thấy da khô, có vảy ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể bé. Nếu bé thường xuyên cọ xát vào các vật thể để giảm ngứa ở vùng da khô, có vảy, bé có thể bị da thô.

– Khó chịu và khó ngủ: Sự khó chịu do ngứa, phát ban và da khô có thể khiến bé quấy khóc hoặc khó ngủ. Thiếu ngủ là tình trạng phổ biến ở bất kỳ ai bị viêm da dị ứng, bao gồm cả trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Phát ban hoặc các nốt sần có vảy thường xuất hiện trên má.

2. Triệu chứng ở trẻ lớn và thanh thiếu niên

Khi trẻ lớn lên và phát triển, tình trạng viêm da cơ địa dị ứng thường thay đổi. Dưới đây là những triệu chứng bạn có thể gặp:

– Các mảng ngứa, có vảy xuất hiện ở khuỷu tay, đầu gối hoặc mắt cá chân: Từ 2 tuổi đến tuổi dậy thì, tình trạng này thường ảnh hưởng đến những vùng của cơ thể như khuỷu tay, đầu gối hoặc mắt cá chân.

Trẻ em có tông màu da sáng hơn thường bị phát ban ngứa ở nếp gấp khuỷu tay hoặc mặt sau đầu gối. Nếu con bạn có tông màu da sẫm hơn, các mảng có xu hướng hình thành ở mặt trước của đầu gối, khuỷu tay và mặt sau bàn tay.

Những nơi phổ biến khác để viêm da cơ địa dị ứng xuất hiện là cổ, cổ tay và mắt cá chân. Trẻ em có làn da nâu hoặc đen có nhiều khả năng bị viêm da dị ứng ở thân mình hơn trẻ em da trắng.

– Nếp nhăn và da đổi màu dưới mí mắt dưới: Những nếp nhăn này, được gọi là nếp gấp Dennie-Morgan, cũng xuất hiện ở những người bị hen suyễn hoặc sốt cỏ khô. Vùng da dưới mắt của trẻ cũng đổi màu khác với bình thường.

– Những cục u nhỏ, ngứa: Trẻ lớn hơn và thanh thiếu niên khi bị viêm da cơ địa mãn tính có thể có những cục u nhỏ, ngứa trên da thay vì phát ban chảy nước. Gãi có thể khiến các nốt này rỉ dịch và sau đó đóng vảy. Trên tông màu da sẫm hơn, các cục u có xu hướng có màu xám đến nâu tím.

– Da dày lên do cọ xát hoặc gãi trong thời gian dài: Da liên tục bị cọ xát hoặc trầy xước có thể dày lên. Điều này giúp bảo vệ da. ​​Da dày thường khô quá mức và ngứa hầu hết thời gian.

Các mảng ngứa, có vảy xuất hiện ở khuỷu tay, đầu gối hoặc mắt cá chân.

3. Triệu chứng ở người lớn

Viêm da cơ địa thường bắt đầu từ khi còn nhỏ và có thể biến mất trong thời thơ ấu hoặc tuổi thiếu niên. Một số người vẫn tiếp tục mắc tình trạng này khi trưởng thành. Viêm da cơ địa cũng có thể bắt đầu khi bạn đã trưởng thành.

Ở người lớn, viêm da dị ứng có thể có nhiều dạng. Đối với một số người, tình trạng này trông giống như khi họ còn là trẻ em hoặc thanh thiếu niên. Người lớn cũng có thể phát triển các triệu chứng sau:

– Viêm da dị ứng ở tay hoặc chân: Người lớn có nhiều khả năng bị viêm da dị ứng ở tay hơn trẻ em. Trên thực tế, bàn tay có thể là nơi duy nhất người lớn mắc bệnh này.

– Da quanh mắt dày lên, đổi màu: Người lớn có nhiều khả năng bị viêm da dị ứng quanh mắt hơn trẻ em. Khi mắc bệnh, bạn thường thấy da dày lên, sẫm màu hơn vùng da xung quanh.

– Da dày lên và ngứa: Nếu bị viêm da cơ địa trong nhiều năm, các mảng da có thể dày lên vĩnh viễn và phát triển kết cấu da thuộc. Điều này là do gãi ngứa trong nhiều năm. Vùng da bị ảnh hưởng cũng có xu hướng trông sẫm màu hơn (hoặc sáng hơn) so với vùng da xung quanh. Vùng da dày lên có thể ngứa liên tục, ngay cả khi bạn không bị bùng phát.

– Da đổi màu, cực kỳ khô và ngứa: Người lớn có thể bị đổi màu da, cực kỳ khô và dễ bị kích ứng. Tình trạng này thường xảy ra ở tay hoặc chân, nhưng có thể xảy ra ở bất kỳ đâu. Một số người lớn bị viêm da cơ địa ở núm vú, có thể ngứa và đau.

Ở người lớn bị viêm da cơ địa mãn tính, da dày lên và ngứa dữ dội.

IV – Biến chứng có thể xảy ra do bệnh viêm da cơ địa mãn tính

Người bị bệnh viêm da cơ địa mãn tính nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời có thể gây các biến chứng về thể chất cũng như tâm lý. Cụ thể:

1. Nhiễm trùng da do vi khuẩn

Vì bệnh viêm da cơ địa dị ứng có thể khiến da bạn bị nứt nẻ và vỡ, nên có nguy cơ da bị nhiễm vi khuẩn. Nguy cơ này cao hơn nếu người bệnh liên tục gãi và không sử dụng đúng cách các phương pháp điều trị.

Các dấu hiệu của nhiễm trùng da do vi khuẩn có thể bao gồm:

– Chất lỏng rỉ ra từ da.

– Xuất hiện một lớp vảy màu vàng trên bề mặt da.

– Những đốm nhỏ màu trắng vàng xuất hiện trên vùng da bị viêm da cơ địa.

– Vùng da bị viêm da cơ địa sưng và đau

– Cảm thấy nóng và run rẩy, không khỏe.

– Khi xảy ra biến chứng nhiễm trùng da do vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng, cũng như đảm bảo tình trạng viêm da dẫn đến nhiễm trùng được kiểm soát tốt.

– Sau khi nhiễm trùng đã khỏi, bác sĩ đa khoa sẽ kê đơn thuốc mới cho bất kỳ loại kem và thuốc mỡ nào bạn đang sử dụng để tránh nhiễm khuẩn.

2. Nhiễm trùng da do virus

Người bệnh viêm da cơ địa mãn tính cũng có thể bị nhiễm virus herpes simplex, loại virus thường gây ra mụn rộp. Bệnh này có thể phát triển thành tình trạng nghiêm trọng gọi là eczema herpeticum. Các triệu chứng của biến chứng này bao gồm:

– Các vùng bị bệnh viêm đau đớn và trở nên nghiêm trọng hơn.

– Các mụn nước chứa đầy chất lỏng vỡ ra và để lại vết loét nhỏ, nông trên da.

– Không khỏe, cảm thấy run rẩy, nóng.

– Một vùng da trắng có nhiều mảng nhỏ màu hồng hoặc đỏ nổi lên, hình dáng không đều nhau.

– Nếu được chẩn đoán mắc bệnh herpeticum, bác sĩ sẽ được kê đơn thuốc kháng virus có tên là aciclovir.

Bệnh nhân viêm da cơ địa mãn tính có thể gặp biến chứng nhiễm trùng da.

3. Biến chứng tâm lý

Ngoài việc ảnh hưởng về mặt thể chất, bệnh viêm da cơ địa còn có thể ảnh hưởng đến người bệnh cả về mặt tâm lý. Cụ thể:

– Tự ti: Trẻ nhỏ đi học có thể bị trêu chọc hoặc bắt nạt nếu bị viêm da cơ địa dị ứng. Bất kỳ hình thức bắt nạt nào cũng có thể gây chấn thương và khó khăn cho trẻ khi đối phó. Trẻ có thể trở nên tự tin, im lặng và khép kín. Người lớn bị viêm da cơ địa không chỉ gây mất thẩm mỹ còn mất tự tin trong giao tiếp và công việc.

Cả người lớn và trẻ em đều có thể bị ảnh hưởng tiêu cực đến sự tự tin của mình do các tình trạng về da. Nhưng điều này có thể đặc biệt tệ đối với trẻ em. Điều này có thể khiến trẻ khó hòa nhập. Nếu trẻ thiếu tự tin nghiêm trọng, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển các kỹ năng xã hội của trẻ.

– Khó ngủ, thiếu ngủ: Người bị bệnh viêm da cơ địa mãn tính thường gặp nhiều vấn đề liên quan đến giấc ngủ như khó ngủ, thiếu ngủ, ngủ không sâu giấc, thậm chí là mất ngủ. Thiếu ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi của người bệnh, gây khó tập trung hơn khi học hoặc làm việc.

Nếu trẻ gặp vấn đề về giấc ngủ do bệnh viêm da cơ địa mãn tính, con bạn có thể bị tụt hậu trong việc học ở trường. Mặt khác, trong thời gian bùng phát bệnh chàm nghiêm trọng, con bạn có thể cần nghỉ học. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng theo kịp việc học của con.

Nếu bạn có biến chứng tâm lý tiêu cực do bệnh viêm da cơ địa dị ứng, hãy trao đổi với bác sĩ để được hỗ trợ.

V – Chẩn đoán viêm da cơ địa mãn tính bằng cách nào?

Để chẩn đoán viêm da cơ địa mãn tính, bác sĩ sẽ nói chuyện với người bệnh về các triệu chứng của bạn, kiểm tra da n và xem xét tiền sử bệnh. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể cần xét nghiệm để xác định dị ứng và loại trừ các bệnh ngoài da khác.

1. Khám sức khỏe và tiền sử bệnh

Bác sĩ da liễu sẽ kiểm tra cẩn thận làn da của người bệnh trong quá trình khám sức khỏe. Kiểu phát ban, vị trí và hình dạng của phát ban cung cấp cho bác sĩ thông tin quan trọng về nguyên nhân gây phát ban.

Bác sĩ có thể hỏi các câu hỏi như:

Thời điểm xuất hiện các triệu chứng?

Những bộ phận nào trên cơ thể bị ảnh hưởng và liệu phát ban có dai dẳng hay xuất hiện rồi biến mất?

Liệu có bất kỳ mô hình đáng chú ý nào về thời điểm phát ban xuất hiện hay không: chẳng hạn như liệu có sự thay đổi theo mùa hay phát ban xuất hiện khi sử dụng một số loại nước hoa nhất định hoặc sau khi tiếp xúc với một số loại kim loại hoặc vải.

Trong gia đình có ai được chẩn đoán mắc bệnh chàm hoặc viêm da hay không?

Bác sĩ cũng có thể hỏi về các sản phẩm vệ sinh cá nhân được sử dụng trong gia đình.. Nhiều mỹ phẩm, kem dưỡng ẩm và xà phòng có chứa các thành phần gây kích ứng có thể gây ra bệnh viêm da cơ địa.

Bác sĩ khám sức khỏe, hỏi triệu chứng và tiền sử bệnh cho bệnh nhân viêm da cơ địa mãn tính.

2. Kiểm tra miếng dán

Nếu bác sĩ da liễu nghi ngờ rằng viêm da cơ địa là nguyên nhân gây phát ban, thì xét nghiệm kiểm tra miếng dán (thử nghiệm vá) công cụ chẩn đoán hiệu quả nhất. Thông thường, xét nghiệm này yêu cầu ba lần đến phòng khám bác sĩ trong một tuần.

Cách thực hiện như sau:

– Trong thử nghiệm vá, một số khoang kim loại mỏng hoặc nhựa dẻo được sắp xếp thành các dải hoặc tấm. Mỗi khoang chứa một lượng nhỏ chất gây dị ứng. Các chất gây dị ứng được sử dụng trong thử nghiệm được tìm thấy trong các sản phẩm thường được sử dụng trong các hoạt động hàng ngày. Bác sĩ có thể đề nghị một loạt các hóa chất dựa trên sự phân bố của phát ban và các chất cụ thể mà người bệnh tiếp xúc tại nhà hoặc nơi làm việc.

– Các tấm thử nghiệm được dán lên da lưng của bệnh nhân và được phủ bằng băng dính. Bác sĩ sẽ ghi lại vị trí của từng chất gây dị ứng trên da của người bệnh. Các tấm băng dính được để nguyên trong khoảng hai ngày để cơ thể nhận biết và phản ứng với các chất gây dị ứng có thể có.

– Trong quá trình thực hiện xét nghiệm, người bệnh có thể thực hiện hầu hết các thói quen hàng ngày của mình trong khi đeo các tấm băng dính. Nhưng nên tránh tập thể dục, tắm rửa và các hoạt động khác có thể làm ướt các miếng dán.

– Sau hai ngày, các tấm được tháo ra và ghi chú lại bất kỳ vùng nào bị kích ứng. Bác sĩ có thể không ghi lại kết quả cuối cùng trong tối đa bốn ngày để có thể phản ứng chậm.

– Khi đọc kết quả cuối cùng, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra để đối chiếu các dấu hiệu phản ứng trên da với chất được bôi lên đó. Đỏ da kèm theo da nổi lên hoặc phát ban tại vị trí của bất kỳ chất gây dị ứng nào được thử nghiệm có thể giúp bác sĩ da liễu xác định nguồn gốc của phản ứng dị ứng và xác nhận chẩn đoán viêm da dị ứng.

3. Sinh thiết da

Đôi khi, bác sĩ da liễu cần phải cắt bỏ một phần da nhỏ để xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để chẩn đoán viêm da cơ địa dị ứng mãn tính. Quy trình này, được gọi là sinh thiết, thường chỉ cần thiết nếu bác sĩ không thể chẩn đoán tình trạng bệnh trong quá trình khám sức khỏe hoặc thử nghiệm vá.

Sinh thiết da là một thủ thuật nhỏ được thực hiện tại phòng khám bác sĩ. Bác sĩ thường tiêm thuốc gây tê tại chỗ để làm tê da và sử dụng dao mổ, lưỡi dao sắc hoặc dụng cụ đục để cắt bỏ một phần nhỏ của phát ban. Vùng sinh thiết được băng lại và lành trong vòng một tuần.

Sinh thiết da giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng viêm da cơ địa mãn tính.

Trong phòng thí nghiệm, một nhà nghiên cứu bệnh học chuyên về tế bào da, được gọi là bác sĩ bệnh học da liễu, sẽ kiểm tra mẫu dưới kính hiển vi để xác định xem có bệnh chàm hoặc viêm da hay không hoặc liệu có tình trạng da khác gây ra phát ban hay không. Kết quả sinh thiết mất từ ​​3 đến 7 ngày.

VI – Cách điều trị viêm da cơ địa mãn tính

Việc điều trị bệnh viêm da cơ địa mãn tính sẽ khác nhau tùy thuộc vào các tác nhân gây bệnh tiềm ẩn. Bác sĩ có thể đề nghị một hoặc kết hợp những điều sau đây:

1. Thuốc điều trị viêm da cơ địa mãn tính

– Thuốc kháng histamine: Thuốc kháng histamine không kê đơn (OTC) có thể giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm da cơ địa Những loại thuốc này có thể giúp ngăn ngừa cảm giác muốn gãi phát ban, đặc biệt là ở trẻ em.

Thuốc kháng histamin là một loại thuốc có tác dụng ngăn chặn tác dụng của một chất trong máu gọi là histamin. Loại thuốc này có thể giúp làm giảm ngứa liên quan đến bệnh viêm da cơ địa.

Bên cạnh đó còn có tác dụng an thần, gây buồn ngủ, hoặc không có tác dụng an thần.

Nếu bạn bị ngứa dữ dội, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc kháng histamine không gây buồn ngủ. Nếu tình trạng ngứa trong thời gian bùng phát ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn, bác sĩ đa khoa có thể đề nghị dùng thuốc kháng histamine có tác dụng an thần.

Lưu ý: Thuốc kháng histamin an thần có thể gây buồn ngủ đến ngày hôm sau, vì vậy, cần cẩn trọng trong các hoạt động.

– Corticosteroid tại chỗ: Nếu da bị đau và viêm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc corticosteroid tại chỗ (bôi trực tiếp lên da), có thể làm giảm viêm trong vòng vài ngày. Thuốc corticosteroid tại chỗ có thể được kê đơn với nhiều nồng độ khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh viêm da cơ địa và vùng da bị ảnh hưởng.

– Pimecrolimus hoặc tacrolimus tại chỗ: Dùng cho bệnh viêm da cơ địa ở những vị trí nhạy cảm không đáp ứng với phương pháp điều trị đơn giản.

– Corticosteroid dạng uống: Thuốc corticosteroid dạng uống hiếm khi được sử dụng để điều trị bệnh viêm da cơ địa dị ứng. Nhưng đôi khi thuốc có thể được kê đơn trong thời gian ngắn từ 5 đến 7 ngày để giúp kiểm soát các đợt bùng phát đặc biệt nghiêm trọng.

Nếu bác sĩ đa khoa cho rằng, tình trạng viêm da cơ địa của bạn đủ nghiêm trọng để có thể điều trị bằng thuốc corticosteroid dạng viên nhiều lần hoặc kéo dài, họ có thể sẽ giới thiệu bạn đến bác sĩ chuyên khoa.

2. Tiêm ngừa dị ứng

Đối với những trường hợp dị ứng nghiêm trọng không đáp ứng tốt với thuốc, bác sĩ có thể đề nghị liệu pháp miễn dịch gây dị ứng hoặc “tiêm ngừa dị ứng”. Những mũi tiêm này bao gồm một lượng nhỏ chất mà bạn bị dị ứng.

Liệu pháp miễn dịch được dùng cho những trường hợp dị ứng nghiêm trọng không đáp ứng tốt với thuốc.

3. Liệu pháp

– Băng ướt: Trong một số trường hợp, bác sĩ đa khoa có thể kê đơn bằng thuốc, quần áo hoặc miếng dán ướt để đắp lên vùng da bị bệnh viêm da cơ địa. Có thể sử dụng chúng trên thuốc làm mềm da hoặc với corticosteroid tại chỗ để tránh trầy xước, giúp da bên dưới mau lành và ngăn da bị khô.

– Liệu pháp sinh học: Những liệu pháp nhắm mục tiêu này làm giảm phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với các tác nhân gây bệnh viêm da cơ địa. Liệu pháp sinh học là thuốc tiêm dành cho các trường hợp bệnh viêm da cơ địa mãn tính từ trung bình đến nặng.

– Quang trị liệu: Quang trị liệu liên quan đến việc tiếp xúc mục tiêu với các bước sóng khác nhau của tia cực tím. Các bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp quang học để nhắm vào các vùng cụ thể, chẳng hạn như bàn tay hoặc toàn bộ cơ thể, nếu bệnh viêm da cơ địa lan rộng.

Phương pháp quang trị liệu điều trị viêm da cơ địa mãn tính.

4. Chăm sóc tại nhà

Ngoài việc giữ ẩm cho làn da, một số phương pháp điều trị tự nhiên có thể giúp chữa lành làn da bị tổn thương do viêm da cơ địa.

– Dưỡng ẩm da: Chất làm mềm là chất dưỡng ẩm được bôi trực tiếp lên da để giảm tình trạng mất nước và tạo lớp màng bảo vệ cho da. Chúng thường được sử dụng để giúp kiểm soát tình trạng da khô hoặc có vảy, chẳng hạn như bệnh viêm da cơ địa.

Dưỡng ẩm không chỉ giúp da bớt khô mà còn giúp giảm số lần bùng phát bệnh. Nếu bạn bị viêm da cơ địa nhẹ, hãy trao đổi với dược sĩ để được tư vấn về thuốc làm mềm da. Nếu bạn bị viêm da cơ địa vừa hoặc nặng, hãy trao đổi với bác sĩ để lựa chọn được chất làm mềm dưỡng ẩm da phù hợp.

Dưỡng ẩm da giúp phòng nguy cơ mắc bệnh viêm da cơ địa mãn tính.

– Cố gắng giảm thiểu thiệt hại do trầy xước: Bệnh viêm da cơ địa thường gây ngứa và người bệnh có thể rất muốn gãi vào vùng da bị ảnh hưởng. Nhưng việc gãi thường gây tổn thương da, từ đó có thể khiến bệnh viêm da cơ địa nghiêm trọng và tái phát nhiều hơn, Cuối cùng, da sẽ dày lên thành những vùng dai như da thuộc do tình trạng gãi liên tục.

Gãi sâu cũng gây chảy máu và làm tăng nguy cơ da bị nhiễm trùng hoặc sẹo. Vì vậy, hãy cố gắng hạn chế gãi bất cứ khi nào có thể, thay vào đó, bạn có thể thử chà xát nhẹ nhàng da bằng ngón tay.

Nếu trẻ bị viêm da cơ địa, găng tay chống trầy xước có thể giúp bé ngừng gãi da.

Giữ móng tay ngắn và sạch sẽ để giảm thiểu tổn thương da do vô tình gãi.

Che da bằng quần áo mỏng để giảm tổn thương do thói quen gãi.

– Tránh các tác nhân gây kích thích: Bác sĩ đa sẽ trao đổi với bạn để xác định nguyên nhân có thể gây ra đợt bùng phát bệnh viêm da cơ địa, mặc dù tình trạng bệnh có thể trở nên tốt hơn hoặc tệ hơn mà không có lý do rõ ràng.

Một khi biết được những tác nhân gây kích thích, bạn có thể cố gắng tránh chúng. Ví dụ:

Nếu một số loại vải gây kích ứng da, hãy tránh mặc những loại vải này và mặc quần áo mềm, dệt mịn hoặc các chất liệu tự nhiên như cotton

Nếu nhiệt độ làm trầm trọng thêm bệnh viêm da cơ dạ mãn tính, hãy giữ cho các phòng trong nhà bạn mát mẻ, đặc biệt là phòng ngủ

Tránh sử dụng xà phòng hoặc chất tẩy rửa có thể ảnh hưởng đến da, thay vào đó hãy sử dụng chất thay thế xà phòng.

Tránh các tác nhân gây kích thích như phấn hóa, bụi bẩn, nhiệt độ cao, xà phòng hoặc chất tẩy rửa…

– Thay đổi chế độ ăn uống: Một số loại thực phẩm như trứng và sữa bò có thể gây ra các triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa. Người bị viêm da cơ địa nên trao đổi với bác sĩ về việc có cần thay đổi chế độ ăn uống hay không.

Trường hợp phụ nữ đang cho con bú bị bệnh viêm da cơ địa, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào trong chế độ ăn uống hàng ngày của mình.

– Tắm bột yến mạch: đây là một phương pháp điều trị tự nhiên có thể làm dịu cơn ngứa và khó chịu do bệnh viêm da cơ địa gây ra. Nhưng hãy nhớ sử dụng nước ấm để tắm và thoa kem dưỡng ẩm ngay sau đó nhé.

– Men vi sinh và prebiotic: Có một số bằng chứng cho thấy cả men vi sinh và prebiotic đều có thể ổn định hệ vi sinh vật của bạn để giúp điều trị chứng viêm. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn để hỗ trợ phương pháp này trong điều trị bệnh viêm da cơ địa.

VII – Cách nào giúp phòng ngừa bệnh viêm da cơ địa mãn tính?

Mặc dù chưa có phương pháp chữa trị dứt điểm bệnh viêm da cơ địa, nhưng bạn có thể giúp giảm sự xuất hiện của các đợt bùng phát thông qua các biện pháp phòng ngừa sau đây.

1. Bảo vệ da

Bảo vệ hàng rào bảo vệ da bằng kem dưỡng ẩm là điều quan trọng, đặc biệt là sau khi tắm. Sử dụng kem dưỡng da không chứa chất bảo quản và hương liệu. Nếu bạn có vết thương hở, hãy nhớ bảo vệ da bằng băng.

Bên cạnh đó, người bệnh cần tránh gãi bất kỳ vùng da đang bị viêm nào. Vì hành động liên tục gãi do ngứa khiến cơ thể giải phóng các chất trung gian gây viêm khiến cảm giác ngứa nặng hơn. Mọi người thường gọi đây là chu kỳ ngứa – gãi.

Bảo vệ da bằng cách tắm rửa sạch sẽ và thoa kem dưỡng ẩm mỗi ngày.

2. Tránh các yếu tố kích hoạt

Cách tốt nhất giúp bạn có thể ngăn ngừa bệnh viêm da cơ địa bùng phát là tránh các tác nhân gây bệnh khi có thể. Chúng bao gồm bất kỳ chất gây dị ứng nào đã biết, cũng như độ nhạy cảm với hóa chất hoặc vải.

Căng thẳng và hormone cũng có thể gây bùng phát hoặc làm bệnh nặng hơn.Một số yếu tố khác là dị ứng thực phẩm, da khô, chất kích thích, chất gây dị ứng trong không khí, đổ mồ hôi, nhiệt độ cao, nội tiết tốt, hút thuốc lá, nhiễm trùng…

3. Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm

Mặc dù bản thân bệnh viêm da cơ địa đôi khi có thể bị khô nhưng tình trạng da này thường trở nên trầm trọng hơn khi có nhiệt độ và độ ẩm. Hãy cân nhắc việc giữ cho ngôi nhà khô ráo và mát mẻ hơn một chút như một cách quản lý và ngăn ngừa các đợt bùng phát.

Tuy nhiên, một số người lại bị bùng phát bệnh trong những tháng mùa đông khô hanh. Nếu đây là bạn, sử dụng máy tạo độ ẩm có thể giúp giảm bớt các triệu chứng bệnh viêm da cơ địa.

Nhiệt độ cơ thể cũng có thể đóng một vai trò. Mặc các loại vải thoáng khí như cotton có thể giúp nhiệt thoát ra khỏi cơ thể. Tắm nước mát sau khi tập luyện cũng có thể hữu ích.

VIII – Câu hỏi thường gặp

Một số thắc mắc thường gặp về bệnh viêm da cơ địa sẽ được chúng tôi giải đáp chi tiết dưới đây:

1. Viêm da cơ địa mãn tính có chữa được không?

Viêm da cơ địa mãn tính có nguyên nhân phức tạp bao gồm các yếu tố di truyền và môi trường dẫn đến bất thường ở lớp biểu bì và hệ thống miễn dịch. Không có cách chữa trị dứt điểm bệnh viêm da cơ địa mãn tính, nhưng nhiều trẻ em thấy các triệu chứng của mình tự nhiên cải thiện khi chúng lớn lên.

Bệnh có thể được kiểm soát và duy trì ổn định trong nhiều năm. Quá trình điều trị nhắm đến việc giảm triệu chứng mất thẩm mỹ, ngăn ngừa biến chứng và giảm nhẹ triệu chứng khi tái phát để không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hàng ngày.

Các phương pháp điều trị chính cho bệnh viêm da cơ địa dị ứng là thuốc làm mềm da (thuốc dưỡng ẩm) sử dụng bôi hàng ngày để ngăn da bị khô, corticosteroid tại chỗ để giảm sưng và đỏ trong thời gian bùng phát. Để tìm ra phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn, hãy trao đổi với bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia y tế.

2. Bệnh viêm da cơ địa mãn tính bùng phát kéo dài bao lâu?

Các đợt bùng phát bệnh viêm da cơ địa có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Thời gian lành bệnh viêm da cơ địa mãn tính phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

Ví dụ, các triệu chứng bệnh viêm da cơ địa liên quan đến việc tiếp xúc với chất kích thích có thể lành nhanh chóng sau khi bạn loại bỏ chất gây kích ứng, trong khi các tác nhân gây dị ứng có thể dẫn đến các đợt bùng phát kéo dài hơn.

Bạn có thể làm việc với chuyên gia y tế để thiết lập các kỹ thuật quản lý cơn bùng phát có thể tăng tốc độ phục hồi. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải theo dõi thời gian của các triệu chứng, vì các đợt bệnh kéo dài thường xuyên có thể cho thấy nhu cầu cải thiện phương pháp điều trị của bạn.

3. Bệnh viêm da cơ địa mãn tính có tự khỏi không?

Không có cách chữa trị dứt điểm bệnh viêm da cơ địa mãn tính và phát ban sẽ không biến mất nếu không được điều trị. Đối với hầu hết mọi người, bệnh viêm da cơ địa mãn tính là một tình trạng kéo dài đòi hỏi phải tránh cẩn thận các tác nhân kích thích để giúp ngăn ngừa bùng phát.

Tuổi tác cũng là một yếu tố, khoảng 60% số người mắc bệnh viêm cơ địa mãn tính phát triển khi còn nhỏ. Nếu bị bệnh viêm da cơ địa khi còn nhỏ thì các triệu chứng của bệnh có thể được cải thiện khi bạn lớn lên.

4. Bệnh viêm da cơ địa mãn tính có lây không?

Bệnh viêm da cơ địa mãn tính không lây, bạn không lây từ người khác và ngược lại. Mặc dù nguyên nhân chính xác gây ra bệnh viêm da cơ địa vẫn chưa được biết, nhưng các nhà nghiên cứu biết rằng mọi người mắc bệnh chàm do sự tương tác giữa gen và các tác nhân gây bệnh từ môi trường.

5. Làm thế nào để phòng tránh viêm da cơ địa mãn tính bùng phát?

Đối với hầu hết bệnh nhân viêm da cơ địa mãn tính, việc kiểm soát các đợt bùng phát phụ thuộc vào những điều cơ bản sau:

– Biết các tác nhân gây kích thích để có thể tránh tiếp xúc.

– Thực hiện thói quen tắm rửa và dưỡng ẩm hàng ngày.

– Sử dụng kem không kê đơn và thuốc theo toa theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Đối với hầu hết mọi người, bệnh viêm da cơ địa mãn tính là tình trạng kéo dài suốt đời và thỉnh thoảng bùng phát. Sau khi điều trị, có thể mất vài tuần vết phát ban mới hết. Bệnh thường khởi phát phổ biến hơn ở trẻ em, nhưng khi bệnh khởi phát ở người lớn thường có các triệu chứng nghiêm trọng hơn. Cũng có khả năng là bệnh viêm da cơ địa mãn tính ở trẻ em sẽ cải thiện theo tuổi tác.

Tham khảo thêm:

• Cách điều trị viêm da cơ địa trẻ em
• Viêm da cơ địa bội nhiễm là gì

Tài liệu tham khảo:

1. Atopic Dermatitis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448071/

2. Treatment -Atopic eczema
https://www.nhs.uk/conditions/atopic-eczema/treatment/

3. Diagnosing Eczema & Dermatitis
https://nyulangone.org/conditions/eczema-dermatitis/diagnosis

4. Atopic dermatitis (eczema)
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/atopic-dermatitis-eczema/diagnosis-treatment/drc-20353279

5. How Long Do the Symptoms of Eczema Last?
https://www.healthline.com/health/how-long-does-eczema-last#causes-and-triggers

6. What Is Atopic Dermatitis (Eczema)?
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/eczema/eczema-basics

7. Eczema types: Atopic dermatitis symptoms
https://www.aad.org/public/diseases/eczema/types/atopic-dermatitis/symptoms