Bị côn trùng cắn (đốt): Biểu hiện, sơ cứu và cách xử lý

Không chỉ gây ngứa, đỏ, sưng và kích ứng, côn trùng cắn nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời có thể gây nhiễm trùng da. Nguy hiểm hơn, một số côn trùng cắn còn có thể gây bệnh truyền nhiễm như Lyme, sốt xuất huyết, sốt rét…

I – Côn trùng đốt là như thế nào?

Côn trùng thuộc ngành động vật chân khớp, một tập hợp động vật khổng lồ bao gồm động vật giáp xác, loài nhện và động vật nhiều chân.

Cơ thể côn trùng bao gồm ba phần riêng biệt: đầu, ngực (mang cánh và sáu chân) và bụng. Ước tính, có đến 10 triệu triệu côn trùng sống trên Trái đất, tổng khối lượng côn trùng có lẽ gấp 70 lần tổng số người.

Hơn một nửa số loài động vật được khoa học mô tả là côn trùng và người ta ước tính có hơn 5 triệu loài còn tồn tại. Trong đó, phổ biến là bọ cánh cứng, bướm, bướm đêm, ong, ong bắp cày,

ruồi, mối, dế, châu chấu, gián, bọ ngựa, chuồn chuồn, sâu tai, bọ chét, bọ ve, nhện, chí, ruồi, muỗi, kiến, rệp…

Khi tiếp xúc với người, côn trùng có thể gây ra các vết cắn/đốt rất khó chịu, ngứa ngáy hoặc đau đớn. 

Trong tự nhiên có rất nhiều loài côn trùng, khi tiếp xúc với người chúng có thể gây ra các vết cắn/đốt rất khó chịu, ngứa ngáy hoặc đau đớn. Vết cắn của một số côn trùng cũng có thể gây bệnh, chẳng hạn như bệnh Lyme do bọ ve, bệnh ghẻ do bọ ve và bệnh sốt rét do muỗi ở một số nơi trên thế giới.

II – Nguyên nhân bị côn trùng cắn

Bất kỳ ai cũng có thể bị côn trùng cắn khi tiếp xúc với chúng. Những loài côn trùng cắn phổ biến gồm muỗi, bọ chét, kiến, muỗi vằn, rệp, nhện, ve. Các loại côn trùng có thể chích bao gồm ong, ong bắp cày và ong bắp cày.

Trong khi côn trùng cắn để chọc thủng da thường hút máu người, thì côn trùng đốt để tự vệ và có thể tiêm nọc độc vào da.

Bất kỳ ai cũng có thể bị côn trùng cắn khi tiếp xúc với chúng.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị côn trùng cắn sưng phù, chẳng hạn gồm:

– Tiếp xúc với ổ hoặc tổ côn trùng.

– Làm việc bên ngoài trời.

– Vui chơi giải trí ngoài trời.

– Mặc quần áo màu sẫm tối.

– Ăn uống bên ngoài.

– Sử dụng nước hoa.

– Quần áo rộng.

– Điều kiện vệ sinh kém.

– Tiếp xúc với động vật.

III – Dấu hiệu nhận biết bị côn trùng cắn

Dấu hiệu khi bị côn trùng cắn phụ thuộc vào loại vết đốt hay chích. Dưới đây là các triệu chứng khi bị côn trùng cắn:

1. Triệu chứng chung

Vết côn trùng cắn thường gây ra các triệu chứng như đỏ, ngứa, sưng và kích ứng.

Vết cắn có thể là một vết thủng nhỏ trên da xung quanh, đỏ và ngứa. Trong khi vết đốt là vết sưng tấy với một vết thủng nhỏ bao gồm vết đốt có thể nhìn thấy được.

Vết côn trùng cắn thường gây ra các triệu chứng như đỏ, ngứa, sưng và kích ứng.

2. Triệu chứng vết cắn của từng loại côn trùng

Trang news-medical.net cho biết, các triệu chứng chung xảy ra do côn trùng cắn phụ thuộc vào loại côn trùng:

2.1. Triệu chứng khi bị muỗi, kiến, muỗi vằn đốt

Vết cắn của muỗi, kiến và muỗi vằn dẫn đến các cục nhỏ trên da. Những vết này rất ngứa vì da có thể bị dị ứng với nước bọt của côn trùng mà nó lan ra trên da trước khi cắn.

Những người bị dị ứng có thể phát triển các mụn nước hoặc bọng nước chứa đầy chất lỏng hoặc các vùng hình tròn chứa đầy chất lỏng xung quanh vết cắn (vết thương) để phản ứng với vết cắn của muỗi, kiến, muỗi vằn và muỗi.

2.2. Triệu chứng vết cắn của rệp

Những triệu chứng này thường nhẹ và dẫn đến kích ứng da nhẹ. Các vết cắn thường ảnh hưởng đến mặt, cổ, cánh tay, chân…

2.3. Triệu chứng của bọ chét cắn

Bọ chét cắn thường xảy ra thành từng đám nhỏ. Những người bị dị ứng với bọ chét cắn có thể phát triển một số tổn thương ngứa gọi là nổi mề đay. Các mụn nước hoặc bọng nước cũng có thể hình thành.

Vết cắn của bọ chét từ vật nuôi thường ảnh hưởng đến phần dưới đầu gối, thường là quanh mắt cá chân. Tuy nhiên, cẳng tay cũng có thể bị ảnh hưởng khi ôm thú cưng.

2.4. Triệu chứng vết cắn của ruồi trâu

Ruồi trâu có thể cắn để tạo thành vết thương đau đớn. Phát ban, nổi mề đay hoặc phát ban do dị ứng có thể phát triển.

Bệnh nhân có thể phát triển phản ứng dị ứng nghiêm trọng với biểu hiện là yếu sức, chóng mặt, thở khò khè, sưng tấy quanh mắt và môi, gọi là phù mạch. Những vết cắn này lớn hơn các loại côn trùng khác và có thể bị nhiễm trùng và mất nhiều thời gian để lành.

2.5. Triệu chứng bị ruồi Blandford hoặc ruồi đen cắn

Ruồi Blandford hay ruồi đen được tìm thấy ở East Anglia, Oxfordshire và Dorset. Loài này cắn vào tháng 5 và tháng 6 và có thể dẫn đến các tổn thương đau đớn ở chân. Người bị cắn có thể bị sưng tấy, phồng rộp, đau, đau khớp và sốt do phản ứng với vết cắn.

2.6. Triệu chứng của vết cắn của bọ ve

Bọ ve (Ixodoidea) không phải là côn trùng mà là loài nhện. Chúng có thể để lại cục đỏ ở nơi chúng cắn. Những người bị dị ứng có thể bị ngứa, phồng rộp và bầm tím.

Bọ ve có thể truyền bệnh như vi khuẩn Borrelia burgdorferi gây bệnh Lyme. Ở Anh, loại ve phổ biến nhất trên người là ve cừu ( Ixodes ricinus ) và ve nhím ( Ixodes hexhexus ).

2.7. Triệu chứng nhện cắn

Vết cắn của nhện cũng có thể dẫn đến đau dữ dội, sưng và đỏ. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng cũng có thể xảy ra với một số vết cắn của nhện.

2.8. Triệu chứng ong bắp cày, ong bắp cày và ong mật đốt

Ong đốt thường là phản ứng tự vệ của côn trùng hơn là vết cắn. Vết chích gây đau nhói ở khu vực này. Trên da có thể có vết sưng đỏ kèm theo đau và ngứa.

Vết ong đốt ban đầu có cảm giác giống như ong bắp cày hoặc ong bắp cày. Tuy nhiên, nọc độc có thể lan rộng và dẫn đến phản ứng dị ứng.

Vết cắn của muỗi, kiến và muỗi vằn dẫn đến các cục nhỏ trên da gây ngứa ngáy.

3. Triệu chứng côn trùng cắn theo vị trí

Tùy theo từng vị trí côn trùng cắn mà người bệnh cũng sẽ có những biểu hiện khác nhau, cụ thể:

3.1. Bị côn trùng đốt sưng mắt

Các loại kiến (kiến lửa, kiến ba khoang), các loài ong, muỗi,.. khi đốt gần mắt hoặc ngay tại mắt sẽ gây phản ứng sưng mắt, ngứa. Mắt là bộ phận nhạy cảm, dễ tổn thương vì thế bé bị côn trùng cắn sưng mắt cần cẩn trọng khi xử lý vết thương, tốt nhất là tham khảo ý kiến những người có chuyên môn như bác sĩ, y tá, nhân viên y tế,…

3.2. Bị côn trùng cắn sưng môi

Khi bị côn trùng cắn vào môi, chất độc hoặc nước bọt của chúng tiếp xúc trực tiếp với vùng da và máu. Cơ thể sinh ra các phản ứng để chống lại sự xâm nhập gây sưng, viêm tại khu vực này.

– Ong đốt: Sau khi bị ong đốt trên môi, có thể nhận thấy vùng môi bị sưng to, viêm, đỏ lên kèm cảm giác đau nhức. Một số trường hợp vết côn trùng cắn ở trẻ em có thể kèm theo xuất huyết trên da.

– Muỗi: Khi muỗi đốt, nước bọt của chúng sẽ khiến vùng da côn trùng cắn nổi mẩn đỏ sưng, cứng, kèm theo cảm giác ngứa ngáy rất khó chịu. Nếu bị ngứa và sưng vùng môi thì rất có thể bị muỗi đốt.

– Kiến lửa: Kiến lửa đốt vào môi có thể khiến vùng da côn trùng cắn bị sưng đỏ, sưng to rõ rệt kèm theo cảm giác ngứa kéo dài, có thể kéo sang vùng da xung quanh. Nếu em bé bị côn trùng cắn sưng to, đỏ rất có thể do kiến lửa cắn.

– Rệp: Dấu hiệu khi bị rệp cắn tại môi là hình dạng vết cắn khá gần nhau, côn trùng cắn bị sưng nhỏ màu đỏ với quầng màu đỏ xung quanh vết đốt, kèm theo cảm giác đau đớn nhiều hơn khi bị muỗi đốt.

3.3. Côn trùng cắn sưng chân

Tất cả các loại côn trùng khi cắn vào chân đều có thể để lại những tổn thương, tiêu biểu là dấu hiệu bé bị côn trùng đốt sưng cứng, côn trùng đốt sưng ngứa, côn trùng đốt sưng tấy, côn trùng cắn làm mủ, côn trùng cắn sưng phù,…

Tùy theo loại côn trùng, mức độ tổn thương mà tình trạng sưng nhiều hay ít, có thể tự xẹp trong vài giờ hoặc kéo dài hơn, vết côn trùng cắn lâu lành hay đi kèm các phản ứng toàn thân khác.

Côn trùng cắn đốt sưng môi. 

4. Triệu chứng khác

4.1. Bị côn trùng cắn nổi mụn nước

Các loại côn trùng cắn nổi bọng nước là ruồi, muỗi, ong, kiến, nhện, ve, rết, bọ chét, bò cạp, rệp…

Vết cắn của côn trùng ban đầu chỉ là vết thương rất nhỏ nhưng sau đó sẽ sưng to do phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với lông, ngòi của côn trùng hay từ vết cắn gây ra.

Phản ứng tức thì tại chỗ bị cắn là đau nhức, ngứa. Sau đó nổi các nốt sưng phù, sẩn ngứa, côn trùng đốt nổi mụn nước trong vòng 48 giờ sau khi đốt.

Nổi mụn nước có thể là do muỗi, kiến cắn

4.2. Bị côn trùng cắn sưng đỏ ngứa

Trong hầu hết các trường hợp bé bị côn trùng đốt thường chỉ xảy ra những phản ứng nhẹ như đau ngứa, sưng đỏ…

Cách phân biệt có thể dựa vào đặc điểm vết thương và địa điểm bé bị côn trùng đốt sưng đỏ, ví dụ:

– Một vết bị côn trùng cắn sưng đỏ đơn độc có lẽ là do muỗi đốt hay ruồi cắn. Có thể nhận thấy một điểm nhỏ ở giữa một vết sưng do muỗi đốt.

– Vết cắn của bọ chét khiến trẻ em bị côn trùng đốt sưng đỏ nhỏ và ngứa tập trung thành cụm. Các nốt này xuất hiện ở những vùng da nơi quần áo sát vào người, chẳng hạn như xung quanh eo.

– Vết cắn của rệp giường khiến trẻ bị côn trùng cắn sưng đỏ và ngứa, có thể phồng rộp, tập trung thành hai hoặc ba hàng.

4.3. Trẻ bị côn trùng đốt phát sốt

Khi bị kiến ba khoang đốt, vùng da tổn thương của trẻ sẽ có cảm giác rát bỏng tại chỗ, sau khoảng 6 – 8 tiếng sẽ xuất hiện ban đỏ, rát đỏ, ngứa lâu, thương tổn trên diện rộng và có thể gây sốt nhẹ, nổi hạch.

Nốt kiến ba khoang là vết thương côn trùng cắn phồng rộp ngứa rát và có thể gây sốt nhẹ.

Ong vò vẽ cũng là loài côn trùng khiến trẻ bị côn trùng cắn ngứa và sưng có thể mang đến nhiều nguy hiểm. Nọc độc của ong có thể gây xuất huyết trên da, trẻ có thể bị dị ứng côn trùng đốt, sốt, gây ra sốc phản vệ nên bố mẹ cần theo dõi chặt chẽ, xử lý vết côn trùng cắn.

Tốt nhất khi bé bị côn trùng đốt sưng to gây sốt cần đưa bé đến cơ sở y tế để có biện pháp xử lý đúng cách.

4.4. Bị côn trùng cắn sưng phù ngứa, cứng

Những loài côn trùng để lại phản ứng sau khi chích như: Ong vò vẽ, ong mật, kiến lửa, muỗi,…

Các trường hợp do côn trùng không gây độc chích, đốt thì triệu chứng tiêu biểu vẫn là ngứa, sưng phù tuy nhiên bé bị côn trùng cắn sưng cứng mức độ nguy hiểm không đáng lo ngại.

Nhưng rất có thể chúng là nguyên nhân gây bệnh truyền nhiễm như sốt rét, sốt Chikungunya, bệnh Rickettsial và sốt xuất huyết (nếu do muỗi chích).

Thông thường các triệu chứng tay bị côn trùng cắn sưng phù sẽ tự khỏi trong vài giờ, vài ngày. Tuy nhiên nếu mức độ bị cắn, đốt nặng thì cơ thể sẽ có hiện tượng phản ứng lan tỏa.

Lúc này bạn sẽ cảm giác bứt rứt do ngứa nhiều thậm chí là đau nhức toàn thân cần được đưa ngay đến cơ sở y tế để kiểm tra.

4.5. Bị côn trùng cắn sưng mủ

Khi bị côn trùng cắn hoặc đốt thì cảm giác đầu tiên có thể là đau đớn vùng da bị cắn hoặc có cảm giác ngứa ngáy dữ dội. Thường thì các loại côn trùng gây độc sẽ khiến vết cắn sưng phù, mưng mủ và cảm thấy đau nhức.

Vết côn trùng đốt gây sưng mủ.

Bé bị côn trùng đốt mưng mủ có thể là do các loại côn trùng như bọ chét, mò ve, ruồi vàng, muỗi, các loại ong,.. Tình trạng này cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế để có cách chữa côn trùng đốt ở trẻ em hiệu quả.

IV – Côn trùng cắn có nguy hiểm không?

Vết côn trùng cắn hoặc đốt thường không nghiêm trọng và sẽ thuyên giảm sau vài ngày. Nhưng đôi khi chúng có thể bị nhiễm trùng hoặc gây phản ứng dị ứng nghiêm trọng dẫn đến tổn thương ngoài da, gây viêm hoặc nhiễm trùng da.

Nghiêm trọng hơn, vết cắn của một số côn trùng cũng có thể gây bệnh. Chẳng hạn như bệnh Lyme do bọ ve, bệnh ghẻ do bọ ve và bệnh sốt rét do muỗi ở một số nơi trên thế giới.

1. Biến chứng

Theo news-medical.net, vết côn trùng cắn hoặc đốt có thể dẫn đến kích ứng nhẹ, ngứa, tấy đỏ và sưng tấy và thường có thể biến mất trong vòng vài giờ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp có thể có biến chứng sau khi bị côn trùng cắn hoặc đốt, thường gặp là phản ứng dị ứng, nhiễm trùng thứ cấp…

1.1. Phản ứng dị ứng do côn trùng cắn

Có thể thấy các phản ứng dị ứng như phát ban, nổi mề đay, phát ban ở cây tầm ma, sưng tấy (phù mạch).

Phản ứng dị ứng nghiêm trọng hoặc sốc phản vệ có thể đe dọa tính mạng. Các triệu chứng bao gồm khó thở, huyết áp giảm nhanh, sốc, sưng và co thắt đường thở, sưng mặt, môi và cổ…

1.2. Nhiễm trùng thứ phát

Vết côn trùng cắn hoặc đốt thường có thể gây ngứa và gãi nhiều lần có thể dẫn đến trầy xước da và dẫn đến nhiễm trùng da.

– Một số bệnh nhiễm trùng da có thể biểu hiện dưới dạng vết loét và mụn nước thường chứa đầy mủ. Tình trạng này được gọi là bệnh chốc lở.

– Tình trạng viêm và mủ thường có thể ảnh hưởng đến nang lông trên da và dẫn đến viêm nang lông. Khi vùng da lớn và các mô bên dưới bị ảnh hưởng, nó được gọi là viêm mô tế bào.

Vết côn trùng cắn đôi khi có thể bị nhiễm trùng hoặc gây phản ứng dị ứng nghiêm trọng dẫn đến tổn thương ngoài da, gây viêm hoặc nhiễm trùng da.

(>> Xem thêm cách xử lý khi bị kiến ba khoang đốt TẠI ĐÂY)

– Nếu nhiễm trùng lan đến các hạch bạch huyết ở nách, háng hoặc cổ thì được gọi là viêm hạch bạch huyết.

Trong khi viêm nang lông và bệnh chốc lở có thể được điều trị bằng kem và thuốc mỡ kháng sinh bôi tại chỗ, các bệnh nhiễm trùng toàn thân hơn như viêm mô tế bào hoặc viêm bạch huyết có thể cần dùng thuốc kháng sinh đường uống.

2. Lây nhiễm bệnh

Nghiêm trọng hơn, vết cắn của một số côn trùng cũng có thể gây bệnh. Chẳng hạn như bệnh Lyme do bọ ve, bệnh ghẻ do bọ ve và bệnh sốt rét do muỗi ở một số nơi trên thế giới.

2.1. Bệnh Lyme

Bệnh lý này được gây ra bởi một loài ve có tên là Ixodes ricinus . Có khoảng một nghìn trường hợp mắc bệnh này mới ở Anh và xứ Wales mỗi năm. Có thể có vết phát ban đỏ ở vị trí vết cắn và lan dần.

Thuốc kháng sinh thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng. Nếu không được điều trị, bệnh Lyme có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và dẫn đến các biến chứng như yếu cơ mặt hoặc liệt, viêm màng não hoặc viêm não.

Bệnh Lyme về lâu dài cũng có thể dẫn đến các vấn đề về khớp như viêm khớp và các vấn đề về cơ tim như viêm cơ tim. Lớp mô bao phủ tim gọi là màng ngoài tim cũng có thể bị viêm (viêm màng ngoài tim) do bệnh Lyme.

2.2. Nhiễm virus Tây sông Nile

Loại virus này được truyền qua muỗi. Thông thường có các triệu chứng giống như cúm như sốt, nhức đầu, đau nhức cơ thể, buồn nôn, nôn mửa và đôi khi sưng hạch hoặc phát ban trên da. Các biến chứng bao gồm viêm não, viêm màng não và có thể biểu hiện bằng co giật.

2.3. Bệnh sốt rét

Sốt rét là một bệnh nhiễm ký sinh trùng do muỗi truyền. Nó phổ biến ở vùng khí hậu nóng ẩm. Du khách đến các nước nhiệt đới thường mang mầm bệnh quay trở lại các nước phát triển hơn và có khí hậu mát mẻ hơn.

Sốt rét biểu hiện bằng sốt, ớn lạnh, rét run và có thể dẫn đến các biến chứng nặng, thậm chí tử vong nếu không điều trị. Có hai loại nhiễm trùng sốt rét chính là Plasmodium vivax và Plasmodium falciparum . Nhiễm P. Falciparum có khả năng đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

2.4. Sốt đốm Rocky Mountain

Sốt đốm Rocky Mountain là do vi khuẩn Rickettsia rickettsii lây truyền qua bọ ve ixodid (cứng) bị nhiễm bệnh. Có ba triệu chứng chính là sốt, phát ban và tiền sử bị bọ ve cắn.

Có thể có buồn nôn, nôn, nhức đầu dữ dội và chán ăn, đau bụng, đau cơ và tiêu chảy. Sau 2 đến 5 ngày đầu, có thể xuất hiện ban đỏ ở cổ tay, cẳng tay, lòng bàn tay, lòng bàn chân và mắt cá chân.

2.5. Các bệnh khác

Các bệnh khác do côn trùng cắn lây truyền gồm:

– Sốt tái phát và bệnh Chagas lây truyền qua rệp ở Mexico.

– Sốt vàng da lây truyền qua muỗi.

– Sốt xuất huyết do muỗi truyền.

Một số côn trùng cũng có thể gây bệnh, chẳng hạn như bệnh Lyme do bọ ve, bệnh ghẻ do bọ ve và bệnh sốt rét do muỗi…

– Bệnh giun chỉ do ruồi đen.

– Bệnh trypanosomiasis do ruồi tsetse hoặc do bọ xít reduviidae.

– Bệnh leishmania lây truyền qua ruồi cát.

– Bệnh lở loét do ruồi hươu hoặc ruồi xoài.

– Sốt sông Ross do muỗi.

(>> Xem thêm: Rệp giường là gì? Dấu hiệu bị rệp giường cắn ra sao? Cách trị rệp cắn )

V – Phải làm gì nếu bị côn trùng cắn hoặc đốt? Xử lý và điều trị

Bạn có thể điều trị vết côn trùng cắn hoặc đốt mà không cần gặp bác sĩ. Dưới đây là hướng dẫn xử lý khi bị côn trùng cắn:

1. Loại bỏ côn trùng, rửa sạch da

Việc đầu tiên bạn nên làm khi bị côn trùng cắn là loại bỏ chúng cũng như các bộ phận của chúng nếu còn bám trên da. Ví dụ:

– Ong: Dùng móng tay hoặc mép thẻ ngân hàng chải hoặc cạo vết đốt sang một bên. Không dùng nhíp để rút ngòi vì bạn có thể ép chất độc ra khỏi nó. Rửa sạch khu vực bằng xà phòng và nước.

– Bọ ve: Dùng nhíp có đầu nhọn hoặc dụng cụ loại bỏ bọ ve (nếu có), kẹp con bọ càng gần da càng tốt. Từ từ kéo lên trên, chú ý không bóp bọ ve hoặc để bất kỳ miệng nào của nó dính vào da.

Vứt bỏ bọ ve khi đã gỡ được. Làm sạch vết cắn bằng thuốc sát trùng hoặc xà phòng và nước.

Làm sạch vết thương vùng da bị côn trùng cắn

– Sâu bướm: Nhẹ nhàng loại bỏ sâu bướm bằng nhíp hoặc bút. Cố gắng không tác động quá mạnh đến nó vì sẽ rụng nhiều lông hơn. Rửa sạch da dưới vòi nước chảy và để khô tự nhiên. Dùng băng dính dán lên da để nhặt hết những sợi lông còn sót lại. Cởi bỏ mọi đồ trang sức phòng trường hợp da bị sưng tấy. Cởi quần áo và giặt ở nhiệt độ cao.

2. Điều trị tại nhà

Sau khi loại bỏ côn trùng khỏi da, bạn hãy rửa da bằng xà phòng và nước để loại bỏ nước bọt gây dị ứng và giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Khi bị côn trùng cắn, bạn không nên gãi vết cắn hoặc vết chích, vì nó có thể bị nhiễm trùng. Không sử dụng các biện pháp khắc phục tại nhà như bicarbonate soda (baking soda) để điều trị vết cắn hoặc vết đốt.

Vết cắn hoặc vết chích của côn trùng sẽ thuyên giảm sau vài ngày. Dưới đây là một số biện pháp có thể hỗ trợ giảm bớt các triệu chứng do côn trùng cắn gồm:

– Chườm lạnh: Nếu vết côn trùng cắn bị sưng, hãy đặt một túi nước đá bọc trong một miếng vải hoặc một miếng vải sạch ngâm trong nước lạnh lên vết cắn hoặc vết đốt trong khoảng 20 phút.

– Dùng thuốc giảm đau: Ví dụ như paracetamol hoặc ibuprofen nếu vết đốt gây đau.

– Cách xử lý côn trùng đốt cho trẻ em và người lớn bằng kem Yoosun rau má: Trong rất nhiều trường hợp côn trùng đốt ở trẻ em và người lớn như các nốt muỗi đốt, kiến cắn, bọ chét, rệp,… côn trùng đốt bị sưng đỏ, ngứa rát, bị côn trùng đốt sưng tay có thể sử dụng kem bôi da Yoosun rau má để giảm triệu chứng.

Với thành phần Asiatic acid, Asiaticosid và Madecassic acid chiết xuất từ cây rau má kết hợp cùng vitamin E, hoạt chất D- panthenol, chlorhexidine, giúp giảm ngứa, sưng viêm, tấy đỏ do côn trùng cắn nhanh chóng, đồng thời ngăn ngừa sẹo thâm.

Thoa kem Yoosun rau má để giảm sưng ngứa do côn trùng cắn.

Kem Yoosun rau má được Sở Y Tế Hà Nội cấp phép lưu hành, và có bán tại các hiệu thuốc trên toàn quốc. Sản phẩm này phù hợp với mọi loại da, kể cả da nhạy cảm khi trị côn trùng cắn ở trẻ sơ sinh.

Các bước xử lý côn trùng đốt như sau:

– Làm sạch vết đốt côn trùng bằng nước sạch/nước muối.

– Thoa một lớp kem Yoosun rau má lên vết cắn.

– Giữ nguyên không cần rửa lại với nước.

– Mỗi ngày có thể thực hiện bôi kem Yoosun rau má lên nốt côn trùng cắn khoảng 3 – 4 lần.

>> Xem VIDEO B/S chia sẻ bị côn trùng cắn bôi gì nhanh khỏi <<

3. Điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

Ở mức độ nhẹ vết côn trùng cắn thì sẽ tự khỏi khi làm sạch vết thương xử lý côn trùng cắn đúng cách để tránh gây tổn thương da,…

Tuy nhiên, khi bị côn trùng cắn gây dị ứng, nếu không nhanh chóng điều trị sẽ dẫn đến tổn thương ngoài da, gây viêm hoặc nhiễm trùng da. Trong trường hợp này, dược sĩ hoặc bác sĩ có thể tư vấn cho bạn về các loại thuốc có thể giúp giảm bớt các triệu chứng do côn trùng cắn hoặc đốt. Nếu vết cắn bị nhiễm trùng, thuốc kháng sinh có thể được kê đơn.

Côn trùng cắn bôi thuốc gì? Người bị côn trùng cắn nghiêm trọng có thể được bác sĩ chỉ định một số loại thuốc sau:

– Thuốc giảm đau: Có thể dùng thuốc giảm đau như Paracetamol, Ibuprofen để giảm đau và giảm viêm.

– Thuốc giảm ngứa và sưng tấy: Một số loại thuốc xịt hoặc kem không kê đơn có chứa thuốc kháng histamin (giảm phản ứng dị ứng), thuốc gây tê cục bộ (làm tê vùng đó) hoặc steroid (hydrocortisone 1% để trị viêm) có thể được sử dụng để ngăn ngừa ngứa và sưng tấy.

Người bị côn trùng cắn nghiêm trọng có thể được bác sĩ chỉ định thuốc giảm đau, thuốc giảm ngứa và sưng tấy…

– Thuốc làm dịu phản ứng dị ứng: Thuốc mỡ Crotamiton, kem dưỡng da calamine, thuốc kháng histamin hoặc thuốc giảm dị ứng có thể được bác sĩ kê đơn để giảm phản ứng dị ứng.

– Thuốc steroid: Những người bị côn trùng cắn có phản ứng cục bộ lớn có thể cần kê đơn một đợt ngắn steroid để uống trong ba đến năm ngày

– Tiêm adrenaline, oxy và truyền dịch: Những người có phản ứng toàn thân nghiêm trọng như sốc phản vệ có thể cần tiêm adrenalin, oxy và truyền dịch.

– Liệu pháp miễn dịch: Người bị côn trùng cắn có phản ứng dị ứng nghiêm trọng kéo dài với vết mẩn đỏ và sưng tấy có đường kính trên 10cm có thể cần được đánh giá tại phòng khám dị ứng. Những bệnh nhân này có thể được khuyên dùng liệu pháp miễn dịch (giải mẫn cảm hoặc giảm mẫn cảm) để giảm nguy cơ bị dị ứng với vết đốt.

VI – Cách phòng tránh bị côn trùng cắn

Vì vết côn trùng cắn đôi khi có thể mang bệnh truyền nhiễm nên các biện pháp phòng ngừa này có thể rất quan trọng. Có rất nhiều biện pháp giúp phòng ngừa côn trùng cắn hoặc đốt, gồm:

1. Di chuyển khỏi khu vực có côn trùng

Di chuyển ra khỏi khu vực có côn trùng đốt như ong, ong bắp cày hoặc ong bắp cày. Khi di chuyển cần phải thực hiện từ từ, tránh hoảng sợ. Nếu bị tấn công, không nên dùng tay đập vào côn trùng.

2. Giảm thiểu tiếp xúc với da

Nên để da tiếp xúc ở mức tối thiểu ở những khu vực có nhiều côn trùng hoặc vào những thời điểm côn trùng hoạt động mạnh mẽ, chẳng hạn như bình minh hoặc hoàng hôn.

Một số biện pháp giúp giảm thiểu da tiếp xúc với côn trùng như:

– Mặc quần áo dài.

– Mặc quần nhét vào tất hoặc ủng.

– Luôn mang giày khi ra ngoài.

– Hạn chế đi ra ngoài vào lúc hoàng hôn hoặc chạng vạng vì đây là thời điểm côn trùng hoạt động mạnh hơn.

3. Dùng lưới và màn chắn côn trùng

Nên sử dụng lưới chắn côn trùng trên cửa sổ và cửa ra vào để ngăn chặn chúng xâm nhập vào nhà. Cửa xe và vạt lều nên đóng kín để tránh côn trùng xâm nhập. Khi ngủ, nên dùng màn chống côn trùng hoặc màn chống muỗi khi ngủ để tránh bị cắn trong lúc ngủ. Nên mắc màn cả khi ngủ ban ngày.

4. Thuốc chống côn trùng

Sử dụng thuốc chống côn trùng có thể được bôi lên da, đặc biệt là vào mùa côn trùng sinh sôi phát triển mạnh (mùa hè hoặc đầu mùa thu). Thuốc đuổi côn trùng có chứa diethyltoluamide (DEET) được coi là hiệu quả nhất.

Riêng đối với trẻ em, có thể sử dụng thuốc chống côn trùng có DEET. Thuốc chống côn trùng dùng trên quần áo sử dụng một thành phần gọi là permethrin để xua đuổi côn trùng. DEET xua đuổi muỗi, bọ ve và các loại bọ khác.

Đối với trẻ em và thanh thiếu niên nên sử dụng DEET 30%. 30% DEET bảo vệ trong 6 giờ. Đối với trẻ nhỏ hơn có thể sử dụng chế phẩm DEET 10%. DEET 10% chỉ có tác dụng trong 2 giờ.

Khi sử dụng thuốc chống côn trùng DEET cần lưu ý:

– Phụ nữ cho con bú có thể sử dụng DEET.

– Không nên sử dụng DEET cho trẻ dưới 2 tháng tuổi.

Sử dụng thuốc chống côn trùng giúp phòng ngừa bị côn trùng cắn.

– Không nên cho DEET vào mắt hoặc miệng. Nếu trẻ mút ngón tay hoặc ngón tay cái, phải loại bỏ thuốc ngay bằng nước và xà phòng.

– Nên tránh sử dụng DEET khi bị phát ban, cháy nắng hoặc vết loét hở.

– Các loại thuốc chống côn trùng khác bao gồm Picaridin và Dầu bạch đàn chanh. Trong đó, Picaridin là thuốc chống côn trùng bôi lên quần áo, không được bôi trực tiếp lên da. Dầu bạch đàn chanh có thể được sử dụng cho trẻ em trên 3 tuổi.

5. Tránh các sản phẩm có mùi thơm cao

Các sản phẩm có mùi thơm cao như xà phòng, keo xịt tóc, chất khử mùi, kem có thể thu hút côn trùng. Vì vậy bạn nên tránh sử dụng.

Ngoài ra, thực vật có hoa, thức ăn thừa, khu vực rác và phân trộn cũng thu hút côn trùng bởi mùi của chúng.

6. Các biện pháp phòng ngừa khác

Một số biện pháp khác giúp phòng ngừa côn trùng cắn là:

– Nên điều trị bọ chét, ve và ve cho vật nuôi thường xuyên.

– Nếu xuất hiện tổ côn trùng ở trong hoặc gần nhà, hãy loại bỏ cẩn thận và đúng cách.

– Nên tránh cắm trại gần các khu vực có nước, chẳng hạn như ao và đầm lầy vì có muỗi và ruồi trâu. Nếu cắm trại nên sử dụng thuốc chống côn trùng thích hợp để tránh bị cắn.

– Kiểm tra da thường xuyên để tìm bọ ve bao gồm các nếp gấp ở đầu, cổ và da như nách và háng, đặc biệt là sau khi đến những khu vực có bọ ve. Trẻ em, vật nuôi và quần áo cũng nên được kiểm tra.

Mắc màn khi ngủ, kể cả ban ngày là cách phòng tránh côn trùng cắn hiệu quả.

– Có thể ngăn chặn vết cắn của rệp bằng cách phun malathion 1% lên giường và ván chân tường. Tuy nhiên cần phải cẩn thận không để trẻ nhỏ tiếp xúc với hóa chất vì nó có thể gây độc.

– Khi đi du lịch nước ngoài, cần chuẩn bị các dụng cụ, thuốc và mặc quần áo phù hợp để tránh bị côn trùng cắn.

– Nên tránh ở gần khu vực trái cây rụng, thùng rác không có nắp đậy…

– Nếu trong vườn có trái cây thối rữa, cần loại bỏ khỏi vườn.

– Đậy kín thùng rác, loại bỏ các lu, lọ, thùng đọng nước.

– Khi ăn uống ngoài trời, thức ăn và đồ uống phải được đậy kín vì ong bắp cày bị thu hút bởi đồ uống và thức ăn ngọt.

– Tránh đi tới các khu vực có nhiều bụi rậm, cỏ và cây cối.

– Hạn chế mặc quần áo có màu sắc tươi sáng, nhất là khi đi ra ngoài.

VII – Bị côn trùng cắn khi nào cần khám bác sĩ?

Bạn nên đến bệnh viện ngay khi phát hiện bị côn trùng cắn hoặc đốt trong các trường hợp sau:

– Các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn hoặc không thuyên giảm.

– Bị côn trùng cắn vào miệng, gần mắt hoặc cổ họng.

– Đau bụng và đang bị ốm.

– Chóng mặt, choáng váng.

– Vùng da xung quanh vết cắn hoặc vết đốt bị đỏ và sưng tấy.

– Sốt cao hoặc sưng hạch.

– Bị côn trùng cắn nhiều lần.

– Tiền sử bị dị ứng nghiêm trọng với vết côn trùng cắn hoặc đốt.

Người bị côn trùng cắn nên đi gặp bác sĩ ngay nếu môi, miệng, cổ họng hoặc lưỡi đột nhiên bị sưng tấy.

Hãy gọi cấp cứu ngay nếu sau khi côn trùng cắn bạn gặp 1 trong các triệu chứng sau:

– Môi, miệng, cổ họng hoặc lưỡi đột nhiên bị sưng tấy

– Thở nhanh, khó thở, thở khò khè, cảm thấy như bị nghẹn hoặc thở hổn hển.

– Cổ họng căng cứng.

– Da, lưỡi hoặc môi chuyển sang màu xanh, xám hoặc nhợt nhạt: nếu bạn có làn da đen hoặc nâu, điều này có thể dễ dàng nhận thấy hơn ở lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân.

– Đột ngột buồn ngủ, chóng mặt, bối rối.

– Ngất xỉu, không thể đánh thức được.

– Trẻ nhỏ đi khập khiễng, người mềm nhũn hoặc không phản ứng như bình thường (đầu có thể nghiêng sang một bên, khó ngẩng đầu hoặc khó tập trung).

– Phát ban sưng tấy kèm ngứa dữ dội.

– Các triệu chứng ở trên có thể là dấu hiệu của phản ứng dị ứng nghiêm trọng và cần điều trị ngay tại bệnh viện. Bạn tuyệt đối không nên chủ quan tự điều trị tại nhà.

VIII – Một số thắc mắc khi bị côn trùng cắn

Một số thắc mắc khác khi bị côn trùng cắn sẽ được Yoosun giải đáp chi tiết dưới đây:

1. Thuốc bôi côn trùng cắn cho trẻ em và trẻ sơ sinh loại nào tốt?

Trên thị trường có bán rất nhiều sản phẩm thuốc bôi khi bị côn trùng đốt sưng và ngứa khiến nhiều cha mẹ hoang mang không biết trẻ bị côn trùng đốt bôi thuốc gì? Bị côn trùng cắn bôi gì nhanh khỏi?

Cần lưu ý, không phải bất cứ sản phẩm nào cũng mang đến hiệu quả và an toàn cho làn da trẻ, đặc biệt là tình trạng côn trùng cắn trẻ sơ sinh.

Do đó, để trị côn trùng đốt cho bé cha mẹ cần lựa chọn những loại thuốc/kem có nguồn gốc rõ ràng, thương hiệu uy tín dùng bôi vào vết thương bé bị côn trùng đốt sưng tấy.

Đây cũng là một cảnh báo cho phụ huynh trước khi lựa chọn trẻ em bị côn trùng đốt bôi thuốc gì tốt?

2. Sưng mắt khi bị côn trùng cắn nên làm gì?

Bị côn trùng cắn vào mắt trước tiên cần loại bỏ côn trùng ra khỏi vết cắn, rửa sạch vết cắn bằng nước sạch.

Mắt là bộ phận rất quan trọng và nhạy cảm nên trẻ bị côn trùng đốt sưng mắt tránh dùng xà phòng hay nước muối, nước chanh.

Côn trùng cắn sưng mí mắt có thể sử dụng đá lạnh để chườm lên vết cắn giúp giảm đau khi trẻ bị côn trùng cắn sưng to.

Sau khi áp dụng cách giảm sưng mắt khi bị côn trùng cắn tại nhà, nên đưa người bị côn trùng đốt vào mắt đi khám bác sĩ để có cách điều trị phù hợp, nhất là khi bị ong đốt, rệp cắn, kiến cắn,…

3. Vết côn trùng cắn lâu lành chữa thế nào?

Có những vết thương khi bị côn trùng đốt để lại những tổn thương trên da rất lâu lành như các vết thâm, đối với những trường hợp này có thể sử dụng các nguyên liệu tự nhiên như nghệ để làm mờ vết thâm hoặc có thể sử dụng các loại kem bôi da khi bị côn trùng đốt sưng to, côn trùng cắn ngứa, côn trùng đốt bị sưng tấy.

Tốt nhất là tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc/kem bôi, đặc biệt là bị côn trùng đốt sưng môi, côn trùng đốt mưng mủ.

Côn trùng cắn có thể tự khỏi sau vài ngày nhưng có thể tiến triển nghiêm trọng gây nhiễm trùng da. Thậm chí, một số trường hợp côn trùng cắn còn lây nhiễm bệnh lý. Vì vậy, nếu khi bị côn trùng đốt bạn cần xử lý đúng cách và theo dõi phản ứng, nếu cơ thể có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào thì cần thăm khám bác sĩ ngay.

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề côn trùng đốt, bạn vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc sức khỏe miễn cước 18001125 để được dược sĩ tư vấn.

Tham khảo thêm:

• Bị con mò đỏ cắn phải làm sao
• Dấu hiệu bị bọ ve cắn

Tài liệu tham khảo:
https://www.discoverwildlife.com/animal-facts/insects-invertebrates/what-are-insects
https://www.news-medical.net/health/Complications-of-insect-bites.aspx
https://greenpestservices.net/how-many-insects-are-there/.
https://www.news-medical.net/health/Prevention-of-insect-bites.aspx
https://www.news-medical.net/health/Treatment-of-insect-bites.aspx